Trong quá trình học tập và nghiên cứu, việc viết luận văn là một nhiệm vụ quan trọng, đặc biệt đối với sinh viên năm cuối. Luận văn không chỉ thể hiện kết quả học tập mà còn yêu cầu người viết phải tham khảo và sử dụng tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau. Vậy, câu hỏi đặt ra là: “Sử dụng tài liệu của người khác trong luận văn có vi phạm bản quyền không?” Bài viết của VCD dưới đây sẽ giúp bạn.
1. Luận văn là gì?
Luận văn là khái niệm tương đương với khóa luận tốt nghiệp tại một số trường đại học, và đôi khi cũng được gọi là chuyên đề. Tuy nhiên, chúng ta thường quen thuộc hơn với thuật ngữ luận văn hay luận văn tốt nghiệp. Đây là một công trình nghiên cứu được trình bày dưới dạng văn bản, xoay quanh một chủ đề nào đó, có thể do giảng viên giao hoặc do người thực hiện tự chọn. Luận văn thường được hoàn thành trong quá trình học đại học hoặc sau khi tốt nghiệp, nhằm trình bày kết quả nghiên cứu của sinh viên về chủ đề đã chọn.
Luận văn tốt nghiệp áp dụng cho sinh viên năm cuối, nhằm đánh giá năng lực và kết quả thực tập, cũng như nghiên cứu một vấn đề thực tiễn trong chuyên ngành. Đây chính là khóa luận mà tất cả sinh viên phải thực hiện để báo cáo và trình bày về công trình nghiên cứu của mình liên quan đến chuyên ngành học.
So với luận văn tốt nghiệp, luận văn thạc sỹ có giá trị cao hơn, độ phức tạp lớn hơn và quy mô rộng hơn (thường khoảng 100 trang). Trong khi luận văn tốt nghiệp chỉ là một báo cáo nghiên cứu dựa trên kinh nghiệm cá nhân và kiến thức thu thập được trong quá trình thực tập, luận văn thạc sỹ yêu cầu người thực hiện phải có kiến thức chuyên sâu và nhiều kinh nghiệm hơn.
2. Sử dụng tài liệu của người khác trong luận văn có vi phạm bản quyền không?
Pháp luật Việt Nam không có khái niệm bản quyền, theo ngôn ngữ pháp lý là bản quyền là quyền tác giả. Căn cứ Khoản 2 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ: “Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu”. Các vấn đề về bản quyền tác phẩm được quy định trong Luật sở hữu trí tuệ hiện hành, các Nghị định, Thông tư liên quan và các văn bản quy phạm pháp luật khác.
Vi phạm bản quyền là hành vi sử dụng các tác phẩm được bảo hộ bản quyền một cách trái phép, xâm phạm đến các quyền của tác giả hoặc chủ sở hữu bản quyền. Các hành vi xâm phạm quyền tác giả được quy định cụ thể tại Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành. Đồng thời dẫn chiếu đến các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm đến quyền tác giả được quy định tại Điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ.
Theo đó, quyền sở hữu trí tuệ và bản quyền là một phần quan trọng trong nghiên cứu khoa học. Theo pháp luật, các tài liệu nghiên cứu như bài báo khoa học, luận văn và công trình nghiên cứu được coi là tài sản trí tuệ của tác giả. Do đó, mọi hành vi sao chép hoặc sử dụng tài liệu mà không có sự cho phép của tác giả đều vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và bản quyền. Nhà nghiên cứu có quyền sở hữu và bảo vệ công trình của mình khỏi việc bị sao chép hoặc sử dụng trái phép.
Khi sử dụng tài liệu nghiên cứu của người khác, nhà nghiên cứu phải trích dẫn nguồn tài liệu một cách đầy đủ và chính xác. Việc này bao gồm ghi rõ tên tác giả, tên tài liệu, năm xuất bản và các chi tiết khác để xác định nguồn gốc thông tin. Trích dẫn không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn thể hiện sự tôn trọng và đạo đức nghề nghiệp.
Nếu muốn sử dụng một phần lớn nội dung hoặc tái sản xuất tài liệu nghiên cứu của người khác, nhà nghiên cứu cần phải xin phép và nhận sự đồng ý từ tác giả hoặc chủ sở hữu bản quyền. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các tài liệu chưa được công khai hoặc có quyền bảo vệ đặc biệt.
Pháp luật bảo vệ quyền lợi của tác giả gốc trong trường hợp tài liệu của họ bị sử dụng mà không được phép hoặc không được trích dẫn đầy đủ. Tác giả có quyền khiếu nại, yêu cầu bồi thường thiệt hại và yêu cầu xử lý các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Do đó khi sử dụng tài liệu của người khác, người nghiên cứu cần lưu ý những vấn đề sau:
- Trước khi sử dụng tài liệu cầm nắm rõ quy định về trích dẫn và bản quyền để tránh vi phạm.
- Trích dẫn đầy đủ và chính xác nguồn tài liệu bao gồm các thông tin cơ bản về tác giả, tên tài liệu, năm xuất bản và nơi xuất bản.
- Đối với các tài liệu chưa được công khai dưới giấy phép tự do, người nghiên cứu cần tuân thủ các điều kiện của giấy phép như ghi nguồn, không thay đổi nội dung và chỉ sử dụng tài liệu theo mục đích giấy phép.
- Khi xin phép và được sự đồng ý sử dụng tài liệu người nghiên cứu nên lưu giữu bằng chứng về sự cho phép này phòng trường hợp có tranh chấp xảy ra.
Trên đây là bài viết “Sử dụng tài liệu của người khác trong luận văn có vi phạm bản quyền không?” mà VCD gửi đến bạn. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.
Trân trọng,