Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của ngành báo chí và truyền thông, việc bảo vệ quyền tác giả trở thành một vấn đề ngày càng quan trọng. Quyền tác giả không chỉ đảm bảo quyền lợi cho nhà báo mà còn góp phần thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong lĩnh vực này. Các quy định pháp luật về quyền tác giả cung cấp cơ sở pháp lý vững chắc, giúp nhà báo bảo vệ tác phẩm của mình trước những hành vi xâm phạm. Vậy, quy định của pháp luật về quyền tác giả đối với Nhà báo như thế nào? Bài viết của VCD dưới đây sẽ giúp bạn.
1. Nhà báo là ai?
Nghề nhà báo là nghề hot trong xã hội, xã hội càng hiện đại thì nghề nhà báo lại càng được chú trọng. Những người làm báo là những người tri thức, được đào tạo sâu về chuyên môn và nghiệp vụ. Nghề báo là một trong những nghề nhạy cảm nhất của xã hội từ xưa tới nay, vừa đóng vai trò chính trị – văn hóa – xã hội, vừa phản ánh nhiều hiện trạng đời sống con người. Cùng với đó, báo chí mang khuynh hướng rất rõ ràng, cho dù các thông tin, tin tức có được tuyên bố rộng rãi hay không thì môi tờ báo, các tin tức truyền hình… đều đại diện cho tiếng nói, quyền lợi của một tổ chức, tầng lớp nào đó.
Nhà báo là những người hoạt động trong lĩnh vực truyền thông chuyên nghiệp, họ phải tìm kiếm thông tin, kiểm chứng tính xác thực của thông tin và đánh giá để đảm bảo tính chính xác của nó. Nhà báo sẽ đi lấy các thông tin hàng ngày, hàng giờ để cung cấp các tin tức nóng hổi cho dư luận thông qua các loại hình báo giấy, truyền hình phát thanh…
2. Quy định pháp luật về việc bảo vệ quyền tác giả của Nhà báo
Theo khoản 2 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009, 2019), quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.
Trong đó, đối tượng quyền tác giả bao gồm tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học; đối tượng quyền liên quan đến quyền tác giả bao gồm cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa.
Điều 19 quy định về quyền của tác giả. Cụ thể, nhà báo có quyền yêu cầu được ghi tên trên tác phẩm của mình. Họ cũng có quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, tức là ngăn cản mọi hành vi làm thay đổi, bóp méo hoặc gây tổn hại đến danh tiếng của tác phẩm.
Ngoài ra, Điều 20 đề cập đến quyền liên quan. Bên cạnh quyền tác giả, nhà báo còn có quyền liên quan, bao gồm quyền của những người sản xuất video, ghi âm và các sản phẩm truyền thông khác. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi của tất cả những người tham gia vào quá trình sản xuất nội dung, không chỉ riêng tác giả chính.
Cuối cùng, về thời hạn bảo vệ quyền tác giả, Điều 20 quy định rằng quyền tác giả sẽ được bảo vệ suốt đời của tác giả cộng với 50 năm sau khi tác phẩm được công bố. Điều này đảm bảo rằng quyền lợi của tác giả không chỉ dừng lại khi họ còn sống, mà còn kéo dài sau khi họ qua đời.
Một ví dụ điển hình để thấy được quyền tác giả của Nhà báo như sau:
Nhà báo B thực hiện một bài phỏng vấn một nhạc sĩ nổi tiếng cho một tờ báo điện tử. Bài phỏng vấn không chỉ có nội dung văn bản mà còn đi kèm với hình ảnh chụp tại buổi phỏng vấn, video ghi lại những khoảnh khắc đặc sắc và các trích dẫn nổi bật từ nhạc sĩ.
Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ, ngay khi nhà báo B hoàn thành bài phỏng vấn, họ trở thành chủ sở hữu tác phẩm này. Họ có quyền yêu cầu tên mình được ghi trên bài viết. Nếu bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào muốn sử dụng nội dung này, họ phải xin phép và nhận sự đồng ý từ nhà báo B.
Nếu một tạp chí khác sao chép bài phỏng vấn mà không có sự đồng ý của nhà báo B, điều này sẽ được xem là xâm phạm quyền tác giả. Trong trường hợp này, nhà báo B có quyền khởi kiện tạp chí đó vì đã vi phạm quyền lợi của mình. Họ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại do việc vi phạm gây ra và yêu cầu ngừng ngay lập tức hành vi sao chép trái phép. Qua đó, cho thấy rõ quyền lợi của nhà báo B trong việc bảo vệ tác phẩm của mình và tầm quan trọng của quyền tác giả trong ngành báo chí.
Để bảo vệ quyền tác giả hiệu quả, nhà báo cần nắm rõ kiến thức về quyền tác giả và tham gia các khóa học liên quan. Đăng ký quyền tác giả, mặc dù không bắt buộc, sẽ giúp củng cố quyền lợi trong trường hợp tranh chấp. Luôn ghi tên mình trên tác phẩm để khẳng định quyền sở hữu và nâng cao nhận thức từ độc giả. Nhà báo cũng nên theo dõi các hành vi xâm phạm và có biện pháp xử lý kịp thời. Cuối cùng, kết nối với các tổ chức nghề nghiệp sẽ mang lại sự hỗ trợ và tư vấn pháp lý cần thiết cho việc bảo vệ quyền lợi.
Trên đây là bài viết “Quy định pháp luật về việc bảo vệ quyền tác giả của Nhà báo” mà VCD gửi đến bạn. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.
Trân trọng,