Mỗi quốc gia có quyền ban hành các quy định pháp luật nhằm bảo vệ những đối tượng sở hữu trí tuệ phù hợp với lợi ích riêng của mình. Các quốc gia sẽ tự chọn tiêu chuẩn bảo hộ tương thích với điều kiện phát triển của họ. Do đó, quyền sở hữu trí tuệ sẽ có những đặc điểm khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia. Vậy khi bạn đã đăng ký bảo hộ bản quyền tác giả tại Việt Nam, liệu bản quyền đó có được bảo vệ trên phạm vi quốc tế không? Bài viết dưới đây từ VCD sẽ cung cấp thông tin chi tiết cho bạn.
1. Khái quát về bản quyền Việt Nam
Bản quyền là quyền tác giả đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra như văn học, nghệ thuật, khoa học, phần mềm máy tính và các đối tượng khác được quy định cụ thể tại Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam hiện hành.
Ở Việt Nam bản quyền tác giả được quy định trong Luật sở hữu trí tuệ. Tác phẩm được bảo hộ khi đáp ứng điều kiện sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định mà không cần đăng ký. Tuy nhiên, việc đăng ký bản quyền đối với tác phẩm là khuyến khích là căn cứ pháp lý chứng minh quyền sở hữu của mình.
Bản quyền tác giả ở Việt Nam được bảo hộ theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ 2022. Theo đó, tác phẩm của tác giả là công dân Việt Nam hoặc tổ chức, cá nhân có trụ sở tại Việt Nam sẽ được bảo hộ trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam.
Bảo hộ quyền tác giả là việc mà các cơ quan có thẩm quyền của nhà nước xác nhận quyền tác giả của người đã sáng tác nên tác phẩm, trong đó cơ quan sẽ ghi nhận các văn bằng bảo hộ các quyền như nhân thân, tài sản của các chủ sở hữu. Trong trường hợp, những cá nhân hay tổ chức có các hành vi xâm phạm đến quyền tác giả sẽ được pháp luật xử lý.
2. Đăng ký bảo hộ bản quyền tác giả ở Việt Nam thì có được bảo hộ ở Quốc tế không?
Quyền sở hữu trí tuệ là “quyền có tính lãnh thổ”, nghĩa là chúng thường chỉ được bảo hộ trong lãnh thổ một nước (nước Việt Nam) hoặc trong lãnh thổ một khu vực (ví dụ trong lãnh thổ các nước thành viên của Tổ chức) nơi đăng ký và nhận được sự bảo hộ.
Nguyên tắc bảo hộ bản quyền quốc tế:
Do bản quyền mang tính lãnh thổ nên mỗi quốc gia đều có hệ thống pháp luật riêng để điều chỉnh. Tuy nhiên để tạo sự hợp tác và bảo vệ quyền lợi của các tác giả trên phạm vi toàn cầu nhiều quốc gia đã tham gia điều ước quốc tế về bản quyền tác giả.`
Các nguyên tắc bảo hộ bao gồm:
- Tác phẩm được bảo hộ theo luật của quốc gia nơi tác phẩm được công bố hoặc khai thác.
- Bảo hộ tự động không cần đăng ký ở quốc gia thành viên công ước quốc tế.
Hiện nay Việt Nam đã tham gia nhiều điều ước quốc tế quan trọng về bản quyền tác giả trong đó:
- Công ước Berne về bảo vệ các tác phẩm văn học và nghệ thuật (tham gia năm 2004): Công ước này quy định rằng các tác phẩm của công dân nước thành viên sẽ được bảo vệ tự động ở các quốc gia thành viên khác mà không cần phải đăng ký.
- Hiệp định TRIPS (Hiệp định về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ): Hiệp định này yêu cầu các thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), trong đó có Việt Nam, thực hiện các quy định bảo vệ bản quyền tương tự như trong Công ước Berne.
- Công ước Geneva về quyền tác giả đối với bản ghi âm: Công ước này bảo vệ quyền lợi của người sản xuất bản ghi âm trước hành vi sao chép trái phép.
- Công ước Rome về bảo vệ người biểu diễn, nhà sản xuất bản ghi âm và tổ chức phát sóng: Công ước này bảo vệ các quyền liên quan đến bản quyền trong lĩnh vực biểu diễn và sản xuất âm nhạc.
Một số lưu ý khi bảo hộ bản quyền quốc tế:
- Không phải tất cả các quốc gia đều bảo hộ bản quyền giống nhau. Một số quốc gia chưa tham gia Công ước Berne hoặc có quy định nội địa riêng đòi hỏi tác giả cần nghiên cứu kỹ càng.
- Thời hạn bảo hộ có thể khác nhau giữa các nước, có thể thời gian bảo hộ ngắn hơn hoặc dài hơn so với Việt Nam.
- Khi xảy ra tranh chấp tác giả có thể phải khởi kiện tại quốc gia nơi xảy ra vi phạm theo quy định của nước đó.
Bản quyền tác giả được đăng ký bảo hộ tại Việt Nam có thể được bảo vệ ở quốc tế thông qua các điều ước mà Việt Nam tham gia, đặc biệt là Công ước Berne. Để nâng cao khả năng bảo vệ quyền lợi ở nước ngoài, tác giả nên xem xét việc đăng ký bổ sung tại các quốc gia mục tiêu và hợp tác với các tổ chức quản lý quyền tác giả. Hiểu rõ phạm vi và cơ chế bảo hộ bản quyền quốc tế sẽ giúp tác giả tận dụng tác phẩm một cách hiệu quả và tránh những tranh chấp không mong muốn.
Trên đây là bài viết “Đăng ký bảo hộ bản quyền tác giả ở Việt Nam thì có được bảo hộ ở Quốc tế không?” mà VCD gửi đến bạn. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.
Trân trọng,
