Trong thực tiễn, không ít trường hợp tác giả hoặc chủ sở hữu băn khoăn về việc đăng ký bản quyền cho tác phẩm của mình. Đặc biệt, câu hỏi thường gặp là liệu một tác phẩm đã được đăng ký rồi thì có thể tiếp tục đăng ký thêm lần nữa hay không. Bài viết của VCD dưới đây sẽ giúp bạn.
1. Đăng ký bản quyền là gì?
Đăng ký bản quyền, hay còn gọi là đăng ký quyền tác giả, được hiểu là một thủ tục hành chính do tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm thực hiện. Thông qua việc nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền, cụ thể là Cục Bản quyền tác giả, tác giả hoặc chủ sở hữu yêu cầu Nhà nước ghi nhận quyền sở hữu trí tuệ đối với tác phẩm của mình. Khi thủ tục này được hoàn tất và Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả được cấp, quyền của tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm sẽ được pháp luật công nhận rõ ràng và họ có cơ sở pháp lý vững chắc để bảo vệ quyền lợi của mình trước mọi hành vi xâm phạm. Đồng thời, việc có Giấy chứng nhận cũng là một minh chứng khách quan, giúp quá trình chứng minh quyền tác giả khi xảy ra tranh chấp được thuận lợi và nhanh chóng hơn.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ, quyền tác giả không phụ thuộc vào việc đăng ký. Ngay từ khi tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, quyền tác giả đã tự động phát sinh. Điều này có nghĩa là, dù tác phẩm chưa được đăng ký bản quyền, tác giả hoặc chủ sở hữu vẫn được pháp luật bảo hộ quyền lợi hợp pháp đối với tác phẩm. Pháp luật cũng không đặt ra yêu cầu tác phẩm phải đạt tiêu chuẩn về nội dung, chất lượng, phương tiện, ngôn ngữ hay tình trạng công bố thì mới được bảo hộ. Chỉ cần tác phẩm tồn tại dưới một hình thức cụ thể, quyền tác giả sẽ mặc nhiên được xác lập và được Nhà nước bảo vệ.
Như vậy, có thể thấy rằng việc đăng ký bản quyền không phải là điều kiện bắt buộc để quyền tác giả phát sinh. Tuy nhiên, thủ tục đăng ký vẫn mang ý nghĩa quan trọng trong thực tiễn, bởi nó giúp tác giả hoặc chủ sở hữu có được bằng chứng pháp lý vững chắc, tạo điều kiện thuận lợi trong việc khai thác, sử dụng cũng như bảo vệ tác phẩm của mình trước nguy cơ bị xâm phạm.
2. Một tác phẩm có thể đăng ký bản quyền nhiều lần được không?
Về nguyên tắc, mỗi tác phẩm chỉ cần đăng ký một lần là đủ. Khi đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, thì quyền của tác giả hoặc chủ sở hữu đã được pháp luật công nhận và bảo hộ trên toàn lãnh thổ Việt Nam.Tuy nhiên trong thực tế có nhiều tình huống phát sinh phải đăng ký bản quyền cho cùng một tác phẩm. Các trường hợp có thể đăng ký lại bao gồm:
Trường hợp 1: Tác phẩm có sự thay đổi, chỉnh sửa, bổ sung
Nếu tác phẩm được chỉnh sửa, bổ sung hoặc phát triển thành phiên bản mới, thì tác giả,chủ sở hữu hoàn toàn có thể đăng ký lại để bảo hộ phiên bản đã sửa đổi đó. Lúc này, tác phẩm được coi như một biến thể, phái sinh từ bản gốc, và việc đăng ký mới sẽ giúp mở rộng phạm vi bảo hộ sang phần nội dung mới được sáng tạo thêm. Ví dụ, một cuốn sách được tái bản có chỉnh sửa đáng kể về nội dung hoặc bổ sung chương mới, tác giả có thể đăng ký bản quyền cho ấn bản mới này bên cạnh bản quyền của ấn bản gốc.
Trường hợp 2: Tác phẩm được chuyển nhượng thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả
Khi tác giả hoặc chủ sở hữu chuyển nhượng quyền tác giả cho người khác (cá nhân, tổ chức), bên nhận chuyển nhượng có quyền thực hiện đăng ký lại tác phẩm đứng tên mình với tư cách chủ sở hữu mới. Đây là cách thức pháp lý nhằm ghi nhận sự thay đổi quyền sở hữu để tránh tranh chấp về sau. Trong trường hợp này, dù tác phẩm đã có Giấy chứng nhận bản quyền trước đó, việc đăng ký lại không làm phát sinh thêm quyền tác giả mới mà chỉ ghi nhận thay đổi về chủ thể nắm giữ quyền.
Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng: một tác phẩm vẫn có thể được đăng ký bản quyền nhiều lần trong những trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, cần lưu rằng việc đăng ký nhiều lần không làm thay đổi bản chất quyền tác giả. Quyền tác giả chỉ phát sinh một lần duy nhất khi tác phẩm ra đời, còn các lần đăng ký sau chỉ mang tính ghi nhận, xác lập lại hoặc mở rộng phạm vi bảo hộ đối với các phiên bản, hình thức hoặc chủ thể khác nhau.
Do đó, tác giả, chủ sở hữu tác phẩm cần hiểu đúng bản chất của thủ tục đăng ký để có cách thức bảo hộ phù hợp, tránh lãng phí thời gian và chi phí vào những trường hợp không cần thiết. Đồng thời, cũng cần cân nhắc thực hiện đăng ký mới khi có sự thay đổi quan trọng về nội dung tác phẩm, chủ sở hữu hoặc hình thức thể hiện để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp luôn được pháp luật bảo vệ.
Trên đây là bài viết “Một tác phẩm có thể đăng ký bản quyền nhiều lần được không?” mà VCD gửi đến bạn. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.
Trân trọng,