Ai được phép đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu?

Trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, tác phẩm sân khấu là kết tinh của sự sáng tạo, lao động trí tuệ và cảm xúc của nhiều nggười từ biên kịch, đạo diễn, đến diễn viên, nhạc sĩ, biên đạo múa… Chính vì vậy, việc đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của những người sáng tạo mà còn là bước quan trọng để khẳng định giá trị và chủ quyền trí tuệ đối với tác phẩm. Vậy ai là người có quyền đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu? Hãy cùng VCD tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Tác phẩm sân khấu là gì?

Theo Điều 11 Khoản 1 Nghị định 22/2018/NĐ – CP: “Tác phẩm sân khấu quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 14 của Luật sở hữu trí tuệ là tác phẩm thuộc loại hình nghệ thuật biểu diễn, bao gồm: Chèo, tuồng, cải lương, múa rối, kịch nói, kịch dân ca, kịch hình thể, nhạc kịch, xiếc, tấu hài, tạp kỹ và các loại hình nghệ thuật biểu diễn khác.”

Nói cách khác, tác phẩm sân khấu là sản phẩm sáng tạo mang tính tổng hợp, kết hợp giữa nội dung kịch bản, âm nhạc, diễn xuất, dàn dựng, phục trang, ánh sáng và nghệ thuật biểu cảm của diễn viên. Tác phẩm này không chỉ tồn tại dưới dạng chữ viết (kịch bản) mà còn được thể hiện sống động thông qua biểu diễn trên sân khấu.

Chính vì có sự tham gia của nhiều yếu tố sáng tạo khác nhau, một tác phẩm sân khấu thường có nhiều chủ thể cùng đóng góp công sức và trí tuệ, nên việc xác định tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả là vấn đề rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi cho các bên liên quan.

Ai được phép đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu?

Theo quy định tại Điều 13 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2022, người được phép đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu bao gồm các đối tượng như sau:

Tác giả trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm

Đây là người tự mình sáng tạo ra toàn bộ hoặc một phần nội dung của tác phẩm, ví dụ:

• Tác giả kịch bản sân khấu (người viết nội dung, lời thoại, cấu trúc vở kịch);

• Đạo diễn (người dàn dựng, chỉ đạo nghệ thuật và thể hiện ý tưởng sân khấu);

• Biên đạo múa (nếu là tác phẩm múa, nhạc kịch, vũ kịch);

• Nhạc sĩ, họa sĩ thiết kế sân khấu, phục trang (nếu các yếu tố này là sáng tạo độc lập có tính tác phẩm).

Các cá nhân này có thể tự mình đăng ký quyền tác giả cho phần sáng tạo của mình, miễn là phần đó mang tính độc lập, có giá trị riêng.

Đồng tác giả

Một vở diễn sân khấu thường là kết quả của sự hợp tác giữa nhiều người. Trong trường hợp này, nếu tất cả cùng tham gia sáng tạo với mục đích chung và phần đóng góp không thể tách rời, họ được coi là đồng tác giả. Ví dụ:

• Biên kịch và đạo diễn cùng sáng tạo ra vở kịch từ giai đoạn xây dựng ý tưởng đến khi hoàn thiện.

• Hai người cùng viết chung một kịch bản hoặc một chương trình sân khấu.
  
  

Khi đó, tất cả các đồng tác giả đều có quyền đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu, và quyền này được xác lập chung cho toàn bộ nhóm.

Chủ sở hữu quyền tác giả

Không phải lúc nào tác giả cũng là người nắm quyền đăng ký. Trong nhiều trường hợp, quyền tác giả thuộc về tổ chức hoặc cá nhân giao nhiệm vụ hoặc đầu tư kinh phí sáng tạo tác phẩm. Ví dụ:

• Một nhà hát, đoàn kịch, công ty nghệ thuật giao nhiệm vụ cho tác giả viết kịch bản, đạo diễn dàn dựng.

• Một doanh nghiệp tài trợ hoặc đặt hàng sản xuất vở diễn theo hợp đồng.

Khi đó, tổ chức, doanh nghiệp hoặc cá nhân đầu tư được coi là chủ sở hữu quyền tác giả, có quyền đứng tên đăng ký. Tuy nhiên, quyền nhân thân (như quyền đứng tên, quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm) vẫn thuộc về tác giả gốc, trừ khi có thỏa thuận khác.

Người thừa kế, người được chuyển nhượng quyền tác giả

Nếu tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả chuyển nhượng quyền, hoặc đã qua đời và quyền được thừa kế hợp pháp, thì người nhận chuyển nhượng hoặc người thừa kế cũng có quyền đăng ký quyền tác giả. Điều này đảm bảo quyền lợi hợp pháp vẫn được duy trì và bảo vệ trong trường hợp tác giả không còn trực tiếp quản lý tác phẩm.

Lợi ích khi đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu

Việc đăng ký quyền tác giả không phải là bắt buộc, nhưng mang lại rất nhiều lợi ích thực tế cho các nghệ sĩ và tổ chức biểu diễn:

• Chứng minh quyền sở hữu hợp pháp: Giấy chứng nhận là bằng chứng pháp lý rõ ràng khi có tranh chấp xảy ra.
  
• Ngăn chặn sao chép, dàn dựng trái phép: Giúp bảo vệ công sức sáng tạo, tránh tình trạng “đạo diễn dựng lại”, “copy kịch bản” mà không xin phép.
  
• Tăng giá trị thương mại: Tác phẩm đã được đăng ký dễ dàng hơn trong việc bán bản quyền, cấp phép biểu diễn, phát sóng hoặc xuất bản.
  
• Khẳng định uy tín và thương hiệu cá nhân: Đặc biệt quan trọng với các nghệ sĩ, đạo diễn, biên kịch chuyên nghiệp.

Trên đây là bài viết Ai được phép đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu? mà VCD chia sẻ đến bạn. Nếu bạn đang cần hỗ trợ thủ tục đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm sân khấu, hãy liên hệ với VCD – đơn vị tư vấn bản quyền chuyên nghiệp, giúp bạn hoàn thiện hồ sơ nhanh chóng, chính xác và hợp pháp theo quy định mới nhất.

Trân trọng,

Câu hỏi thường gặp