Sử dụng nhân vật hoạt hình nổi tiếng để in lên bao bì sản phẩm là cách thu hút khách hàng cực hiệu quả, đặc biệt với nhóm sản phẩm dành cho trẻ em. Tuy nhiên, điều này đi kèm rủi ro pháp lý lớn vì liên quan trực tiếp đến bản quyền. Vậy bao bì chứa nhân vật hoạt hình nổi tiếng có vi phạm bản quyền không? Cùng VCD tìm hiểu trong bài viết “Bao bì có nhân vật hoạt hình nổi tiếng có vi phạm bản quyền” đây nhé!
Nhân vật hoạt hình nổi tiếng là gì?
Nhân vật hoạt hình nổi tiếng là những tác phẩm sáng tạo được bảo hộ quyền tác giả. Chúng có thể xuất hiện trong:
- Phim hoạt hình, series truyền hình.
- Truyện tranh hoặc manga.
- Các sản phẩm giải trí khác như trò chơi, sách ảnh, quảng cáo.
Ví dụ: Mickey Mouse, Doraemon, Pikachu, Minions… Đây đều là những tài sản trí tuệ được đăng ký bản quyền bởi các cá nhân, công ty hoặc studio sở hữu nhân vật.
Theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam 2022, nhân vật hoạt hình thuộc đối tượng tác phẩm mỹ thuật ứng dụng hoặc tác phẩm văn học nghệ thuật, được bảo hộ quyền tác giả.
Bao bì có nhân vật hoạt hình nổi tiếng có vi phạm bản quyền không?
Việc đưa nhân vật hoạt hình nổi tiếng lên bao bì không phải lúc nào cũng bị xem là vi phạm bản quyền. Tuy nhiên, tùy vào cách sử dụng, doanh nghiệp có thể hoàn toàn hợp pháp hoặc phải đối mặt với những hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Vì vậy, hiểu đúng quy định và phạm vi sử dụng được phép là điều hết sức quan trọng trước khi đưa nhân vật nổi tiếng lên bao bì sản phẩm.
Khi nào là vi phạm?
Doanh nghiệp sẽ bị xem là vi phạm bản quyền nếu sử dụng hình ảnh nhân vật hoạt hình nổi tiếng trên bao bì trong các trường hợp dưới đây, kể cả khi không cố ý hoặc không hiểu luật:
- Không xin phép chủ sở hữu bản quyền.
- Không ký hợp đồng cấp phép sử dụng nhân vật.
- Tự ý tải hình từ internet rồi in lên bao bì.
- Dùng nhân vật để mục đích thương mại như: bán hàng, quảng cáo, phân phối sản phẩm.
- Sao chép nhân vật rồi “biến tấu nhẹ” nhưng vẫn gây nhầm lẫn với bản gốc.
Theo Luật Sở hữu trí tuệ 2022, chủ sở hữu nhân vật hoạt hình có đầy đủ các quyền sau:
- Quyền quyết định ai được sử dụng hình ảnh, sử dụng vào mục đích nào, thời hạn bao lâu và có phải trả phí hay không.
- Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu có hành vi xâm phạm quyền tác giả hoặc quyền liên quan.
- Quyền yêu cầu thu hồi hoặc tiêu hủy toàn bộ bao bì, ấn phẩm, sản phẩm vi phạm, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Điều này có nghĩa, chỉ cần in Doraemon, Minions, Hello Kitty, Marvel, Disney hay bất kỳ nhân vật nổi tiếng nào lên bao bì mà không có hợp đồng cấp phép, bạn chắc chắn vi phạm bản quyền, có thể bị phạt tiền, buộc tiêu hủy hàng hóa hoặc bồi thường thiệt hại.
Khi nào không vi phạm?
Bạn không vi phạm bản quyền khi sử dụng nhân vật hoạt hình nổi tiếng in lên bao bì nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Có hợp đồng cấp phép từ chủ sở hữu nhân vật.
- Sử dụng hình ảnh được cấp phép thương mại từ các thư viện bản quyền hợp pháp.
- Sáng tạo một nhân vật hoàn toàn mới của riêng doanh nghiệp.
- Dùng nhân vật cho mục đích phi thương mại (giáo dục, tin tức…) theo phạm vi sử dụng hợp lý nhưng vẫn không áp dụng cho bao bì bán hàng.
Bao bì sản phẩm trực tiếp ảnh hưởng đến thương mại của doanh nghiệp. Vì vậy, 99% trường hợp sử dụng nhân vật hoạt hình nổi tiếng trên bao bì mà không có sự cho phép đều là hành vi vi phạm bản quyền, dễ dẫn đến bị khiếu nại, xử phạt hoặc buộc thu hồi sản phẩm.
Cách sử dụng nhân vật nổi tiếng trên bao bì hợp pháp
Để tránh vi phạm và vẫn tận dụng sức hút của nhân vật hoạt hình, doanh nghiệp có thể áp dụng các phương án hợp pháp dưới đây:
- Xin cấp phép bản quyền: Đây là cách an toàn và chuẩn pháp lý nhất. Liên hệ trực tiếp với chủ sở hữu nhân vật để thương thảo cấp phép sử dụng. Ký hợp đồng cấp phép, ghi rõ phạm vi sử dụng, thời gian, địa bàn và phí bản quyền.
- Sáng tạo nhân vật riêng (khuyên dùng nhất): Thay vì dùng nhân vật nổi tiếng, doanh nghiệp có thể tự thiết kế mascot độc quyền, sau đó đăng ký bản quyền cho nhân vật đó và có thể sử dụng thoải mái trên bao bì, quảng cáo, fanpage.
- Mua hình ảnh từ nguồn bản quyền thương mại: Nếu muốn hình phong cách hoạt hình mà không gắn với nhân vật nổi tiếng, bạn có thể dùng hình từ: Freepik Premium, Shutterstock, Adobe Stock, Envato Elements… Các nguồn này cung cấp hình minh họa bản quyền, có quyền sử dụng thương mại, phù hợp để in bao bì miễn là không dùng nhân vật nổi tiếng.
- Tuyệt đối không dùng: Ảnh tải từ Google; ảnh lấy từ fanpage, phim hoạt hình, truyện tranh; ảnh tự chỉnh sửa từ nhân vật nổi tiếng; ảnh AI tạo dựa trên nhân vật nổi tiếng (vẫn vi phạm nếu gây nhầm lẫn với bản gốc).
Trên đây là những phân tích giúp bạn hiểu rõ liệu việc Bao bì có nhân vật hoạt hình nổi tiếng có vi phạm bản quyền hay không. Hy vọng bạn sẽ cân nhắc kỹ lưỡng trước khi áp dụng để đảm bảo thương hiệu vận hành an toàn, tránh mọi rủi ro pháp lý không mong muốn.
Trân trọng,
Câu hỏi thường gặp
Có. Dù hình ảnh được tải miễn phí từ internet, mạng xã hội hay trang chia sẻ, nếu hình đó thuộc bản quyền của nhân vật nổi tiếng thì doanh nghiệp vẫn vi phạm khi sử dụng cho mục đích thương mại. Hậu quả có thể là phạt hành chính, buộc tiêu hủy bao bì sản phẩm vi phạm và bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu bản quyền.
2. Tại sao việc in nhân vật hoạt hình nổi tiếng lên bao bì thường bị coi là vi phạm bản quyền?
Vì hầu hết các nhân vật hoạt hình nổi tiếng đều được bảo hộ quyền tác giả. Bao bì lại là tài liệu mang mục đích thương mại, nên việc sử dụng hình ảnh nhân vật mà không có sự cho phép của chủ sở hữu sẽ vi phạm quyền tài sản theo Luật Sở hữu trí tuệ 2022. Chỉ khi có hợp đồng cấp phép chính thức, doanh nghiệp mới được quyền sử dụng.