Trong nền âm nhạc hiện đại, vấn đề đạo nhạc đang trở thành một trong những chủ đề gây tranh cãi nhất. Đạo nhạc không chỉ đơn thuần là việc sao chép giai điệu hay lời bài hát, mà còn liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và sự công bằng trong sáng tạo nghệ thuật. Hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến các nghệ sĩ và nhà sản xuất mà còn tác động đến toàn bộ ngành công nghiệp âm nhạc. Vậy Đạo nhạc là gì? Đạo nhạc sẽ bị xử phạt như thế nào? Bài viết của VCD dưới đây sẽ giúp bạn.
1. Đạo nhạc là gì?
Theo nghĩa Hán Việt, “nhạc” được hiểu là âm nhạc, một hình thức nghệ thuật sử dụng âm thanh để truyền đạt ý nghĩa. Ngược lại, “Đạo” ám chỉ hành động ăn cắp. Do đó, “đạo nhạc” là hành vi lấy âm nhạc của người khác và biến nó thành tác phẩm của chính mình.
Căn cứ vào khoản 4 Điều 1 Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 có quy định rằng:
Tác giả là người trực tiếp sáng tạo tác phẩm. Trường hợp có từ hai người trở lên cùng trực tiếp sáng tạo tác phẩm với chủ ý là sự đóng góp của họ được kết hợp thành một tổng thể hoàn chỉnh thì những người đó là các đồng tác giả.
Theo đó, quyền tác giả đối với tác phẩm bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản được quy định cụ thể tại khoản 5 Điều 1 Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022
Quy định pháp luật về bản quyền không đưa ra khái niệm cụ thể về hành vi đạo tác phẩm cũng như căn cứ để xác định một tác phẩm có bị đạo lại từ tác phẩm khác hay không. Tuy nhiên, có thể hiểu rằng “đạo” là hành vi sao chép một phần nội dung của tác phẩm đã tồn tại trước đó. Do đó có thể dựa trên hai điều kiện cơ bản để xác định hành vi “Đạo nhạc” bao gồm:
- Sử dụng, sao chép (bắt chước): Hành vi này liên quan đến việc sử dụng một phần hoặc toàn bộ tác phẩm của tác giả khác. Trong lĩnh vực âm nhạc, việc sử dụng bất kỳ giai điệu hoặc mẫu nào tương tự từ tác phẩm khác đều có thể bị coi là “Đạo nhạc”.
- Tạo ấn tượng về tác phẩm gốc: Nếu sao chép hoặc bắt chước một phần tác phẩm mà không làm người khác tin rằng bạn đã sáng tác tác phẩm gốc, thì đó không được xem là “Đạo nhạc”. Điều này yêu cầu bạn phải thể hiện rõ rằng bạn đã sử dụng tác phẩm của người khác, thông qua việc trích dẫn. Sau khi trích dẫn, bạn cũng cần có sự đồng ý từ tác giả của tác phẩm gốc.
2. Mức xử phạt đối với hành vi đạo nhạc
Xử lý vi phạm hành chính: Theo quy định của Điều 18 trong Nghị định 131/2013/NĐ-CP về việc xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến quyền tác giả và quyền liên quan, việc sao chép tác phẩm mà không có sự cho phép từ chủ sở hữu quyền tác giả sẽ bị xử phạt như sau:
“1. Người vi phạm sẽ phải đối mặt với mức phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng đối với hành vi sao chép tác phẩm mà không được sự cho phép từ chủ sở hữu quyền tác giả.
Ngoài việc áp dụng mức phạt nêu trên, để khắc phục hậu quả, người vi phạm sẽ bị buộc phải loại bỏ bản sao tác phẩm vi phạm trong các hình thức điện tử, trên môi trường mạng và kỹ thuật số, hoặc buộc phải tiêu hủy tài sản vi phạm.”
Trong trường hợp xem xét trách nhiệm hình sự: Theo quy định tại Điều 225 trong Bộ luật hình sự năm 2015 liên quan đến tội xâm phạm quyền tác giả và quyền liên quan, việc sao chép tác phẩm, bản ghi âm, hoặc bản ghi hình với mục đích thu lợi bất chính sẽ chịu hình phạt như sau:
“Tùy theo từng tình huống cụ thể, hành vi sao chép tác phẩm, bản ghi âm, hoặc bản ghi hình để thu lợi bất chính có thể bị xử phạt mức tiền từ vài triệu đồng đến 3.000.000 đồng hoặc bị xử phạt cải tạo không giam giữ trong khoảng từ vài tháng đến 03 năm tù.”
3. Tại sao cần xử lý hành vi đạo nhạc
Hành vi đạo nhạc vi phạm quyền của người sáng tạo, đánh cắp công sức và tài năng của họ. Quyền tác giả không chỉ bảo vệ tác phẩm mà còn khuyến khích nghệ sĩ sáng tạo các tác phẩm mới và độc đáo, vì họ biết công trình của mình được bảo vệ và có thể mang lại lợi nhuận.
Bảo vệ quyền tác giả cũng duy trì sự đa dạng trong âm nhạc, ngăn chặn việc sao chép dễ dàng, từ đó thúc đẩy sáng tạo. Đồng thời, quyền này bảo vệ nguồn thu nhập của nghệ sĩ, giúp họ tránh mất mát tài chính do việc đạo nhạc.
Xử lý hành vi đạo nhạc gửi thông điệp rõ ràng rằng ăn cắp không được chấp nhận, thúc đẩy sự chuyên nghiệp trong ngành. Điều này cũng bảo vệ danh tiếng và nguồn gốc của tác phẩm, tránh hiểu lầm về ai là người sáng tạo.
Cuối cùng, việc tuân thủ quy định về bản quyền không chỉ cải thiện chất lượng tác phẩm mà còn đảm bảo sự công bằng trong ngành công nghiệp âm nhạc, đồng thời thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc bảo vệ quyền tác giả theo tiêu chuẩn quốc tế.
Trên đây là bài viết “Đạo nhạc là gì? Đạo nhạc sẽ bị xử phạt như thế nào? ”mà VCD gửi đến bạn. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.
Trân trọng,
