Quốc ca không chỉ là một bài hát, mà còn là biểu tượng thiêng liêng của lòng yêu nước và tự hào dân tộc. Ở Việt Nam, “Tiến quân ca” mang trong mình trọng trách cao cả, gắn liền với lịch sử và văn hóa của đất nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện đại, việc chế lời hoặc xúc phạm đến Quốc ca có thể dẫn đến những hệ lụy pháp lý nghiêm trọng. Vì vậy, việc hiểu rõ về quy định pháp luật liên quan đến hành vi này là rất cần thiết. bài viết của VCD dưới đây sẽ giúp bạn.
1. Quốc ca Việt Nam là bài hát nào?
Theo quy định tại Điều 13 của Hiến pháp 2013, Quốc ca nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chính là bài “Tiến quân ca,” bao gồm cả phần nhạc và lời của tác phẩm này.
Quốc ca là một phần quan trọng trong văn hóa và bản sắc dân tộc của mỗi quốc gia. Bài hát “Tiến Quân Ca” ra đời tháng 10/1944 được sáng tác bởi nhạc sĩ Văn Cao. Năm 2016, thực hiện tâm nguyện của cố nhạc sĩ Văn Cao, vợ và 5 người con của ông đã cùng ký tên hiến tặng cả nhạc và lời bài “Tiến quân ca” cho Nhà nước. Bộ Văn hóa được giao là cơ quan quản lý bài Tiến quân ca, có trách nhiệm gìn giữ và phát huy giá trị ca khúc này.
Bài hát không chỉ thể hiện lòng yêu nước mà còn gợi nhắc về lịch sử đấu tranh giành độc lập của dân tộc.Vì là tác phẩm âm nhạc nên Quốc ca Việt Nam (gồm cả phần nhạc và phần lời) được bảo hộ pháp lý về quyền tác giả ở 179 quốc gia thành viên của Công ước Berne gồm cả Việt Nam và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam với tư cách là một tác phẩm văn học nghệ thuật.Việc biểu diễn Quốc ca thường diễn ra trong các sự kiện quan trọng, như lễ khai mạc các sự kiện thể thao, lễ kỷ niệm quốc gia, hoặc trong các buổi lễ chính thức, thể hiện niềm tự hào và lòng trung thành với Tổ quốc.
2. Quy định về thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc ca
Pháp luật Sở hữu trí tuệ quy định quyền tác giả với tác phẩm âm nhạc phát sinh từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không bắt buộc đăng ký hay công bố. Một tác phẩm được thể hiện dưới dạng nhạc nốt trong bản nhạc hoặc các ký tự âm nhạc khác có hoặc không có lời, không phụ thuộc vào việc trình diễn hay không trình diễn.
Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Quyền sở hữu bản ghi (quyền liên quan đến quyền tác giả) là quyền của tổ chức, cá nhân với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng,…
Gia đình cố nhạc sĩ đã hiến tặng bản Tiến quân ca cho nhà nước thuộc sở hữu Nhà nước và toàn dân do đó mọi công dân Việt Nam đều có quyền làm bản sao, phân phối, biểu diễn trước công chúng, truyền đạt đến công chúng.
Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 7 của Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi năm 2009 và 2022), việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc ca, Quốc kỳ và Quốc huy phải tuân thủ các quy định sau:
Về phạm vi và thời hạn bảo hộ: Chủ thể quyền sở hữu trí tuệ chỉ có thể thực hiện quyền của mình trong giới hạn và thời gian được bảo vệ theo luật.
Không xâm phạm lợi ích: Việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không được xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, hoặc quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác. Điều này có nghĩa là việc sử dụng Quốc ca phải diễn ra một cách tự do và không bị ngăn cản.
Về quyền hạn chế: Trong trường hợp cần thiết để đảm bảo quốc phòng, an ninh, hoặc các lợi ích khác của Nhà nước và xã hội, Nhà nước có quyền cấm hoặc hạn chế chủ thể quyền sở hữu trí tuệ thực hiện quyền của họ. Đồng thời, Nhà nước có thể yêu cầu chủ thể cho phép tổ chức, cá nhân khác sử dụng một hoặc một số quyền của mình với các điều kiện phù hợp.
Như vậy, việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy và Quốc ca phải đảm bảo không được ngăn chặn hay cản trở việc phổ biến và sử dụng các biểu tượng này. Điều này thể hiện sự tôn trọng và khuyến khích việc sử dụng chúng trong các hoạt động văn hóa, chính trị và xã hội, đồng thời bảo vệ bản sắc và lòng tự hào dân tộc.
3. Hát chế lời Quốc ca bị xử phạt thế nào?
Tội xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca được quy định tại Điều 315 Bộ luật Hình sự 2015 cụ thể như sau:
Tội xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca
Người nào cố ý xúc phạm Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Theo đó, người nào có hành vi chế lời Quốc ca Việt Nam có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội xúc phạm Quốc ca.Tùy vào mức độ nghiêm trọng của vụ việc sẽ áp dụng các hình thức phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 03 năm, phạt tù đến 03 năm.
Trên đây là bài viết “Hát chế lời Quốc ca bị xử phạt thế nào? ”mà VCD gửi đến bạn. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.
Trân trọng,
