Khi thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm, có cần đăng ký lại không?

Trong thực tiễn hoạt động sáng tạo và kinh doanh, việc thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả diễn ra khá phổ biến, xuất phát từ các giao dịch như chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế hay sáp nhập doanh nghiệp. Mỗi khi có sự thay đổi về chủ thể nắm giữ quyền sở hữu đối với tác phẩm, vấn đề thường được quan tâm là liệu có cần phải đăng ký lại quyền tác giả để đảm bảo giá trị pháp lý hay không. Bài viết của VCD dưới đây sẽ giúp bạn.

Thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả là gì?

Thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả là việc chuyển giao quyền sở hữu hợp pháp đối với tác phẩm từ tổ chức, cá nhân này sang tổ chức, cá nhân khác, làm phát sinh một chủ thể mới có quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt đối với quyền tài sản của tác phẩm. Theo Điều 45 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, được sửa đổi, bổ sung năm 2022, việc chuyển nhượng quyền tác giả là việc chủ sở hữu quyền tác giả chuyển giao quyền sở hữu của mình cho tổ chức, cá nhân khác theo hợp đồng bằng văn bản. Hợp đồng chuyển nhượng phải ghi rõ nội dung quyền được chuyển nhượng, giá, phương thức thanh toán và quyền, nghĩa vụ của các bên.

Ngoài hình thức chuyển nhượng, pháp luật cũng thừa nhận việc thay đổi chủ sở hữu thông qua thừa kế (theo quy định tại Điều 40 Luật SHTT) hoặc theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong một số trường hợp đặc biệt. Sau khi hoàn tất thủ tục, chủ sở hữu mới sẽ được hưởng toàn bộ quyền tài sản đối với tác phẩm, bao gồm quyền sao chép, phân phối, truyền đạt, cho thuê, chuyển thể… theo quy định tại Điều 20 Luật SHTT.

Tuy nhiên việc thay đổi chủ sở hữu chỉ áp dụng đối với quyền tài sản, còn quyền nhân thân của tác giả như quyền đặt tên, quyền đứng tên thật trên tác phẩm, quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm vẫn không thể chuyển giao (Điều 19 Luật SHTT). Điều này thể hiện nguyên tắc tôn trọng danh dự, uy tín và mối liên hệ tinh thần của tác giả đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra.

Khi thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm, có cần đăng ký lại không?

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, khi thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm, không bắt buộc phải đăng ký lại quyền tác giả, vì quyền này tự động phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, theo Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2022. Tuy nhiên, trong thực tiễn, việc ghi nhận thay đổi chủ sở hữu tại Cục Bản quyền tác giả là cần thiết và được khuyến khích nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý rõ ràng cho chủ sở hữu mới trong quá trình quản lý, khai thác và bảo vệ quyền của mình.

Căn cứ theo Nghị định số 17/2023/NĐ-CP hướng dẫn Luật Sở hữu trí tuệ, trong trường hợp tác phẩm đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, nếu có sự thay đổi chủ sở hữu do chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế, sáp nhập hoặc chia tách tổ chức, thì chủ sở hữu mới có quyền nộp hồ sơ đề nghị ghi nhận thay đổi thông tin trên Giấy chứng nhận. Hồ sơ này thường bao gồm:  tờ khai cấp đổi Giấy chứng nhận đăng ký Quyền tác giả , bản gốc Giấy chứng nhận quyền tác giả đã cấp, hợp đồng hoặc văn bản hợp pháp chứng minh việc chuyển giao quyền (chẳng hạn hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, văn bản thừa kế…), cùng bản sao giấy tờ pháp lý của chủ sở hữu mới.

Sau khi tiếp nhận và xem xét hồ sơ hợp lệ, Cục Bản quyền tác giả sẽ ghi nhận việc thay đổi và cấp Giấy chứng nhận mới mang tên chủ sở hữu mới của quyền tác giả. Việc làm này không làm phát sinh hay chấm dứt quyền tác giả, mà chỉ có ý nghĩa xác lập và công khai hóa thông tin pháp lý về người đang nắm giữ quyền tài sản đối với tác phẩm đó.

Trong thực tế, nhiều trường hợp phát sinh tranh chấp về quyền khai thác, chuyển nhượng, hoặc sử dụng tác phẩm, việc có Giấy chứng nhận quyền tác giả đứng tên đúng chủ sở hữu hiện tại sẽ là bằng chứng pháp lý quan trọng giúp bảo vệ quyền lợi trước cơ quan nhà nước, tòa án hoặc khi làm việc với đối tác, tổ chức quốc tế.

Như vậy, tuy pháp luật không bắt buộc phải đăng ký lại quyền tác giả khi thay đổi chủ sở hữu, nhưng việc thực hiện thủ tục ghi nhận thay đổi là rất cần thiết, góp phần đảm bảo tính minh bạch, tránh rủi ro pháp lý và nâng cao hiệu quả bảo hộ quyền tác giả trong thực tiễn.

Trên đây là bài viết “Khi thay đổi chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm, có cần đăng ký lại không?” mà VCD gửi đến bạn. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Câu hỏi thường gặp