Làm sao biết hình ảnh có bản quyền?

Trong thời đại nội dung số bùng nổ, hình ảnh được sử dụng ở mọi nơi: website, mạng xã hội, TVC, bao bì, poster quảng cáo… Tuy nhiên, rất nhiều doanh nghiệp và cá nhân vẫn vô tình vi phạm bản quyền hình ảnh chỉ vì không biết hình đó có bản quyền hay không. Vậy làm sao để kiểm tra chính xác và tránh rủi ro pháp lý? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ bản quyền hình ảnh và cách kiểm tra nhanh – chuẩn – an toàn.

Hình ảnh có bản quyền là gì?

Bất kỳ hình ảnh nào do cá nhân hoặc tổ chức tạo ra (ảnh chụp, ảnh minh họa, thiết kế, nhân vật hoạt hình…) đều mặc định được bảo hộ bản quyền theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam và Công ước Berne quốc tế.

Điều đó nghĩa là:

• Người tạo ra hình ảnh (tác giả) sở hữu quyền tác giả.
  
  
• Không ai được quyền sao chép, chỉnh sửa, sử dụng vào mục đích thương mại nếu không có sự cho phép.
  
  
• Hình ảnh trên Google, Pinterest, Facebook… không phải hình miễn phí, trừ khi được ghi rõ.

Đây là lý do vì sao việc “tải hình trên mạng rồi sử dụng” thường dẫn đến vi phạm bản quyền, dù người sử dụng không cố ý.

Vì sao cần kiểm tra hình ảnh có bản quyền?

Việc kiểm tra bản quyền hình ảnh không chỉ là bước làm “cho đúng quy trình”, mà là một biện pháp bảo vệ doanh nghiệp khỏi nhiều rủi ro pháp lý và thiệt hại tài chính nghiêm trọng.

• Tránh bị xử phạt hành chính: Theo Nghị định 17/2023/NĐ-CP, mức phạt đối với hành vi sử dụng hình ảnh không có bản quyền có thể lên đến 10–30 triệu đồng, chưa kể các biện pháp bổ sung đi kèm.
  
  
• Không bị yêu cầu gỡ bài, xóa video hoặc tiêu hủy ấn phẩm: Một hình ảnh vi phạm dùng trên website, fanpage, tờ rơi hay bao bì đều có thể khiến bạn buộc phải thu hồi hoặc chỉnh sửa toàn bộ nội dung liên quan, ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch marketing.
  
  
• Hạn chế nguy cơ bị kiện bồi thường dân sự: Nếu việc sử dụng hình ảnh trái phép gây thiệt hại cho chủ sở hữu, doanh nghiệp có thể phải bồi thường khoản tiền lớn tùy mức độ vi phạm, làm gián đoạn hoạt động kinh doanh.
  
  
• Giữ vững uy tín và sự chuyên nghiệp: Trong lĩnh vực marketing, thiết kế bao bì hay truyền thông thương hiệu, việc dùng hình ảnh có bản quyền hợp pháp thể hiện sự tôn trọng tài sản trí tuệ và nâng cao hình ảnh doanh nghiệp trong mắt khách hàng.
  
  
• Tránh tổn thất lớn chỉ từ một sai sót nhỏ: Nhiều thương hiệu đã phải trả giá hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng chỉ vì sử dụng nhầm một hình ảnh trên internet mà không kiểm chứng nguồn gốc.
  

Tóm lại, kiểm tra bản quyền hình ảnh là một bước nhỏ nhưng mang lại giá trị lớn, giúp bảo vệ doanh nghiệp cả về pháp lý, chi phí lẫn uy tín thương hiệu. Nếu bạn cần, tôi có thể viết thêm ví dụ thực tế hoặc hướng dẫn cách kiểm tra bản quyền ảnh đúng chuẩn.

Các cách kiểm tra hình ảnh có bản quyền

Dưới đây là các cách kiểm tra hình ảnh có bản quyền hay không, từ cơ bản tới chuyên sâu.

3.1. Kiểm tra nguồn gốc hình ảnh

Nếu hình ảnh đến từ các nguồn sau, khả năng có bản quyền rất cao:

• Website thương hiệu lớn (Disney, Marvel, Netflix, Nike…)
  
  
• Trang nhiếp ảnh chuyên nghiệp (Getty Images, Shutterstock…)
  
  
• Trang portfolio cá nhân (Behance, ArtStation…)
  
  
• Ảnh chụp của nhiếp ảnh gia có watermark
  
  
• Ảnh minh họa có chữ ký hoặc logo tác giả
  
  

Nguyên tắc quan trọng: Ảnh có chất lượng cao, phong cách chuyên nghiệp, hoặc hình nhân vật nổi tiếng gần như chắc chắn có bản quyền.

3.2. Tìm kiếm ngược hình ảnh (Google Reverse Image Search)

Cách phổ biến nhất để kiểm tra ảnh có bản quyền:

• Vào Google Images, bấm biểu tượng camera
  
  
• Tải ảnh lên hoặc dán URL
  
  
• Google sẽ hiển thị các trang web đã sử dụng ảnh
  
  

Nếu ảnh xuất hiện trên: Shutterstock, Adobe Stock, Getty Images, Pinterest gắn nguồn tác giả thì đây là hình ảnh có bản quyền.

Nếu ảnh xuất hiện trên nhiều trang chia sẻ meme, blog cá nhân thì khả năng ảnh không rõ bản quyền, cần kiểm tra thêm.

3.3. Kiểm tra giấy phép từ trang tải ảnh

Nhiều trang cung cấp hình ảnh có kèm giấy phép sử dụng:

• CC0 (Creative Commons Zero): dùng miễn phí cho mọi mục đích.
  
  
• CC BY: dùng miễn phí nhưng phải ghi nguồn.
  
  
• Commercial License: phải trả phí mới được dùng cho mục đích thương mại.
  
  

Một số trang miễn phí, an toàn bạn có thể tham khảo: Pixabay, Pexels, Unsplash… Tuy nhiên, các trang này vẫn có rủi ro nếu người dùng upload hình vi phạm bản quyền, nên phải thận trọng.

3.4. Xem watermark, logo hoặc chữ ký tác giả

Nếu hình có: Watermark, logo tác giả, chữ ký artist, ký hiệu © thì 100% ảnh có bản quyền. Bạn không được phép xóa watermark rồi sử dụng, đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng.

3.5. Xem metadata của hình ảnh (EXIF)

Một số ảnh chụp lưu thông tin như: Tác giả, loại máy ảnh, ngày chụp, vị trí chụp. Dù không phải lúc nào cũng có, nhưng EXIF là một dữ liệu giúp xác định nguồn gốc ảnh.

3.6. Kiểm tra trên các kho ảnh lớn

Bạn có thể tìm ảnh trên Shutterstock, Adobe Stock, Getty Images, iStock… Nếu ảnh xuất hiện trên các kho này, chắc chắn là ảnh trả phí và có bản quyền thương mại.

Trên đây là giải đáp cho câu hỏi Làm sao biết hình ảnh có bản quyền mà VCD chia sẻ đến bạn. Việc duy trì thói quen kiểm tra bản quyền trước khi sử dụng bất kỳ hình ảnh nào sẽ giúp bạn tránh rủi ro không đáng có và bảo vệ uy tín thương hiệu một cách bền vững.

Trân trọng,