Livestream hát lại các ca khúc nổi tiếng trên mạng xã hội đang trở thành trào lưu được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, không ít người vô tình rơi vào “bẫy” pháp lý khi sử dụng nhạc có bản quyền mà không xin phép tác giả. Vậy Livestream hát nhạc của người khác có vi phạm quyền tác giả không?Bài viết dưới đây, VCD sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật về bản quyền âm nhạc trong môi trường trực tuyến.
Livestream là gì? Xu hướng livestream hát hiện nay
“Livestream” là hình thức phát video trực tiếp trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube, Instagram… cho phép người dùng giao lưu, chia sẻ và tương tác với khán giả trong thời gian thực. Chỉ cần một chiếc điện thoại có camera và kết nối Internet, bất kỳ ai cũng có thể trở thành “người phát sóng trực tiếp”, thu hút hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người xem cùng lúc.
Từ khi các nền tảng mạng xã hội đẩy mạnh tính năng livestream, hình thức này nhanh chóng trở thành công cụ kết nối và giải trí quen thuộc. Và livetream hát, đặc biệt là hát cover hoặc karaoke trực tuyến đã trở thành một “cơn sốt” thực sự. Trên Facebook hay TikTok, không khó để bắt gặp những buổi phát trực tiếp ca hát, nơi người livestream vừa cầm micro, vừa tương tác với người xem qua phần bình luận. Một vài bài hát quen thuộc, một chút cảm xúc chân thật và khả năng kết nối tự nhiên… đã đủ để thu hút hàng chục nghìn lượt xem và chia sẻ.
Không chỉ dừng lại ở đam mê, livestream hát còn mở ra cơ hội kiếm tiền thực sự. Nhiều người đã biến sở thích ca hát thành nguồn thu nhập đáng kểthông qua donate, quà ảo, hợp đồng quảng cáo, hoặc kết hợp bán hàng online. Một buổi livestream hát vui vẻ có thể vừa giúp giải trí, vừa tạo dựng hình ảnh cá nhân, vừa mang lại lợi ích kinh tế.
Tuy nhiên, phía sau những giây phút thăng hoa ấy lại tiềm ẩn một rủi ro pháp lý mà không phải ai cũng nhận ra: vi phạm quyền tác giả âm nhạc. Bởi hầu hết các bài hát được sử dụng trong các buổi livestream – từ nhạc trẻ, nhạc trữ tình đến nhạc quốc tế, đều là tác phẩm đang được bảo hộ bản quyền.
Điều này có nghĩa là, nếu bạn hát hoặc phát nhạc của người khác trong livestream mà chưa được phép, hành động đó có thể được xem là xâm phạm quyền tác giả, dù bạn chỉ “hát cho vui” hay “không thu tiền”. Nhiều streamer, ca sĩ tự do hoặc người dùng mạng xã hội đã vô tình rơi vào rắc rối vì không hiểu rõ quy định bản quyền âm nhạc, một vấn đề đang ngày càng được siết chặt trong môi trường số hiện nay.
Livestream hát nhạc của người khác có vi phạm quyền tác giả không?
Theo Điều 6 và Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2022, quyền tác giả phát sinh tự động kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới hình thức vật chất nhất định, không cần đăng ký. Đối với tác phẩm âm nhạc, quyền tác giả bao gồm: Quyền nhân thân: Đứng tên, đặt tên, bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm; quyền tài sản: Cho phép sao chép, biểu diễn, truyền đạt tác phẩm đến công chúng, phân phối, nhập khẩu, v.v.
Như vậy, khi bạn livestream hát bài hát của người khác, tức là bạn đang biểu diễn và truyền đạt tác phẩm đến công chúng. Đây là quyền tài sản của chủ sở hữu bản quyền và nếu không được phép, hành vi đó có thể bị xem là vi phạm quyền tác giả.
Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp hát nhạc người khác đều là vi phạm. Hành vi livestream sẽ bị xem là xâm phạm quyền tác giả nếu hội đủ các yếu tố sau:
- Bài hát vẫn còn thời hạn bảo hộ bản quyền (thường là suốt đời tác giả và 50 năm sau khi họ qua đời).
- Người livestream không xin phép hoặc không trả tiền bản quyền cho tác giả, nhạc sĩ, hay công ty sở hữu quyền.
- Buổi livestream mang tính công khai, chia sẻ rộng rãi trên nền tảng mạng, không chỉ trong phạm vi gia đình.
- Hoạt động livestream có yếu tố thương mại, ví dụ: nhận donate, quảng cáo sản phẩm, bán hàng, hoặc kiếm tiền từ nền tảng.
Nếu thỏa mãn những điều trên, bạn có thể bị coi là đã sử dụng tác phẩm âm nhạc mà không được phép, dẫn tới vi phạm quyền tài sản của tác giả theo quy định pháp luật. Họ có thể bị xử lý theo Nghị định 131/2013/NĐ-CP với mức phạt:
- Từ 15 đến 35 triệu đồng cho hành vi biểu diễn hoặc truyền đạt tác phẩm không xin phép.
- Buộc gỡ bỏ nội dung vi phạm, xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu bản quyền.
- Trường hợp vi phạm có tính thương mại lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng, người thực hiện còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 225 Bộ luật Hình sự 2015.
Do đó, nếu bạn muốn livestream hát nhạc của người khác, bạn cần:
- Xin phép hoặc mua bản quyền sử dụng bài hát từ tác giả, nhạc sĩ, hoặc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC).
- Hoặc chỉ nên chọn những bài hát đã hết thời hạn bảo hộ, nhạc công cộng hoặc nhạc miễn phí bản quyền.
Trên đây là bài viết về “Livestream hát nhạc của người khác có vi phạm quyền tác giả không?” mà VCD muốn chia sẻ tới bạn. Hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn những quy định về bản quyền âm nhạc và lưu ý khi livetream.
Trân trọng,
Câu hỏi thường gặp
Dù bạn không thu tiền hay không mục đích thương mại, pháp luật vẫn coi đây là hành vi sử dụng tác phẩm công khai. Do đó, nếu bài hát vẫn trong thời hạn bảo hộ và bạn không xin phép, vẫn có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm. Mức phạt có thể lên đến 35 triệu đồng theo Nghị định 131/2013/NĐ-CP.
Điều này còn phụ thuộc vào người nắm giữ quyền tác giả và quyền liên quan. Trên thực tế, không phải ca sĩ nào cũng là chủ sở hữu bản quyền bài hát, quyền này có thể thuộc về nhạc sĩ sáng tác, nhà sản xuất, hoặc công ty thu âm. Vì vậy, dù được ca sĩ đồng ý, bạn vẫn nên liên hệ chủ sở hữu bản quyền chính thức để xin phép hoặc ký thỏa thuận sử dụng hợp pháp trước khi livestream.