Trong bối cảnh tài sản trí tuệ ngày càng trở nên quan trọng trong đời sống kinh tế và văn hóa, việc bảo vệ quyền lợi của tác giả và người thừa kế của họ là một yếu tố thiết yếu. Một câu hỏi khiến nhiều người quan tâm là: “Nếu tác giả qua đời trước khi hoàn tất việc đăng ký quyền sở hữu trí tuệ, liệu người thừa kế có được thực hiện đăng ký không?”. Bài viết của VCD dưới đây sẽ giúp bạn.
1. Căn cứ pháp lý đăng ký quyền tác giả sau khi tác giả qua đời cho người thừa kế.
Theo quy định tại Điều 105 của Bộ Luật Dân sự 2015, tài sản bao gồm cả quyền tài sản. Quyền tài sản được định nghĩa là những quyền có giá trị bằng tiền, bao gồm quyền tài sản liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác. Do đó, quyền tác giả (một loại quyền sở hữu trí tuệ) cũng được xem là tài sản. Điều 612 ghi rõ:
“Điều 612. Di sản
Di sản bao gồm tài sản riêng của người đã mất, cũng như phần tài sản của họ trong tài sản chung với người khác.”
Theo đó, quyền tác giả của người đã mất được coi là di sản. Những người thừa kế quyền tác giả sẽ phụ thuộc vào việc có di chúc hay không. Nếu không có di chúc, những người thừa kế sẽ thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Điều 651:
“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người đã mất.”
Trong trường hợp này, di sản thừa kế sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Các cá nhân này có quyền ngang nhau đối với quyền tác giả. Nếu chỉ muốn một người thừa kế, những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất có thể thỏa thuận để phân chia di sản thừa kế. Thủ tục thừa kế trong trường hợp này cũng thực hiện tương tự như đối với các tài sản khác, không có sự khác biệt đặc thù.
Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành quy định quyền sở hữu trí tuệ đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học, sáng chế, nhãn hiệu là quyền tài sản có thể được thừa kế. Điều 37 Luật Sở hữu trí tuệ quy định rằng quyền tài sản liên quan đến sở hữu trí tuệ có thể được thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật. Do đó, nếu tác giả qua đời trước khi đăng ký sở hữu trí tuệ, người thừa kế hợp pháp có thể tiếp tục thực hiện việc đăng ký để bsro vệ tài sản trí tuệ.
Điều 50 Luật sở hữu trí tuệ quy định rằng việc đăng ký quyền sở hữu trí tuệ bao gồm quyền tác giả có thể được thực hiện bởi người thừa kế của tác giả. Điều này cho phép người thừa kế tiếp quản quyền tài sản của tác giả và thực hiện đăng ký bảo hộ để đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp đối với tác phẩm.
Căn cứ theo Điều 20 Luật sở hữu trí tuệ hiện hành quy định thì người thừa kế sẽ được thừa kế các quyền tác giả như sau:
- Quyền nhân thân: công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm (các quyền nhân thân còn lại gắn liền với tác giả nên không thể thừa kế).
- Quyền tài sản được quy định cụ thể tại Điều 20.
- Người thừa kế chỉ được thực hiện các quyền tác giả được thừa kế trong thời hạn bảo hộ tác giả còn lại.
2. Cách thực hiện đăng ký quyền tác giả khi tác giả qua đời cho người thừa kế.
Khi tác giả qua đời, quyền sở hữu trí tuệ của tác giả đặc biệt là quyền tài sản có thể được thừa kế và đăng ký bởi người thừa kế. Tại Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015 quy định rằng tài sản của cá nhân bao gồm quyền tài sản liên quan đến sở hữu trí tuệ có thể được thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật. Quyền tài sản này bao gồm quyền khai thác lợi ích kinh tế từ tài sản trí tuệ và do đó người thừa kế có thể đăng ký để bảo hộ tài sản này khi tác giả qua đời.
Người thừa kế muốn đăng ký quyền tác giả trong trường hợp tác giả đã qua đời cần thực hiện các bước sau:
- Xác định tư cách người thừa kế hợp pháp: Người thừa kế cần phải tiến hành xác minh và chứng minh quyền thừa kế của mình, bao gồm việc cung cấp di chúc (nếu có) hoặc các tài liệu pháp lý khác để chứng minh mối quan hệ thừa kế theo quy định của pháp luật.
- Chuẩn bị hồ sơ đăng ký: Người thừa kế cần thu thập đầy đủ hồ sơ đăng ký quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm các giấy tờ như giấy chứng tử của tác giả, các tài liệu chứng minh quyền sở hữu trí tuệ của tác giả, cùng với các tài liệu liên quan đến tác phẩm hoặc sáng chế mà tác giả đã tạo ra.
- Nộp hồ sơ tại Cục Sở hữu trí tuệ: Hồ sơ đăng ký quyền sở hữu trí tuệ phải được nộp tại Cục Sở hữu trí tuệ để được xem xét và phê duyệt. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ thực hiện thẩm định và xác nhận quyền sở hữu trí tuệ của người thừa kế.
Trên đây là bài viết “Nếu tác giả qua đời trước khi đăng ký quyền tác giả thì người thừa kế có thể đăng ký không?” mà VCD gửi đến bạn. Chúng tôi hi vọng bài viết này có ích với các bạn.
Trân trọng,
