Tác giả: Biên Tập Viên

Mascot không chỉ là biểu tượng thương hiệu mà còn là tài sản trí tuệ quý giá. Việc đăng ký bản quyền mascot không chỉ bảo vệ quyền sở hữu mà còn nâng cao giá trị thương hiệu, tạo lợi thế cạnh tranh và giảm thiểu rủi ro pháp lý. Bài viết dưới đây, VCD sẽ hướng dẫn bạn cách đăng ký bản quyền mascot đơn giản, chính xác nhất.

Mascot là gì?

Mascot là hình ảnh hoặc nhân vật đại diện cho một thương hiệu, công ty, tổ chức, hoặc sự kiện. Mascot thường có hình dạng dễ nhận diện, gợi cảm xúc tích cực, và giúp tạo sự gần gũi với khách hàng.

Mascot có thể là:

• Nhân vật hoạt hình: Như Pikachu của Pokémon, hoặc tượng trưng cho một công ty.
  
  
• Con vật biểu tượng: Như chú gấu trúc Panda của WWF hay chú thỏ của thương hiệu Cadbury.
  
  
• Nhân vật hư cấu hoặc siêu anh hùng: Được sáng tạo riêng để đại diện cho giá trị thương hiệu.
  
  

Điểm đặc biệt của mascot là khả năng truyền tải thông điệp của thương hiệu một cách sinh động và dễ nhớ, giúp tăng nhận diện thương hiệu, tạo sự khác biệt trên thị trường và thúc đẩy chiến lược marketing hiệu quả.

Tại sao cần phải đăng ký bản quyền mascot?

Mascot là tài sản trí tuệ quan trọng của doanh nghiệp. Việc đăng ký bản quyền mascot mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

2.1.Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

Khi mascot đã được đăng ký bản quyền, bạn chính thức sở hữu quyền nhân thân và quyền tài sản đối với mascot đó. Điều này có nghĩa là bạn có quyền: Kiểm soát việc sao chép hoặc sử dụng mascot trái phép. Ngăn chặn đối thủ cạnh tranh sử dụng mascot giống hoặc tương tự gây nhầm lẫn.

Theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam 2022, quyền tác giả được bảo hộ ngay cả khi chưa đăng ký, nhưng giấy chứng nhận đăng ký bản quyền sẽ là bằng chứng pháp lý mạnh mẽ khi xảy ra tranh chấp.

2.2.Nâng cao giá trị thương hiệu

Mascot đã được bảo hộ sẽ trở thành tài sản thương mại. Bạn có thể cấp phép sử dụng mascot cho các sản phẩm, sự kiện, quảng cáo. Thoải mái sử dụng mascot trong các chiến dịch marketing mà không lo bị sao chép.

2.3.Giảm thiểu rủi ro pháp lý

Nếu mascot chưa được đăng ký bản quyền, doanh nghiệp có nguy cơ bị bên thứ ba sao chép hoặc tranh chấp quyền sở hữu và mất thời gian và chi phí khi kiện tụng để bảo vệ mascot. Việc đăng ký bản quyền giúp doanh nghiệp tránh những rủi ro pháp lý không đáng có.

Hướng dẫn chi tiết đăng ký bản quyền mascot

Đăng ký bản quyền mascot tại Việt Nam thực hiện theo quy trình của Cục Bản quyền tác giả (thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Dưới đây là các bước chi tiết:

3.1. Bước 1 (Chuẩn bị hồ sơ)

Hồ sơ đăng ký bản quyền mascot cần bao gồm:

• Đơn đăng ký bản quyền (Theo mẫu do Cục Bản quyền tác giả cung cấp).
  
  
• Tài liệu thể hiện mascot: Hình ảnh, minh họa, bản vẽ mascot (Bản in hoặc file điện tử). Mô tả chi tiết mascot: tên mascot, đặc điểm nhận dạng, ý tưởng thiết kế.
  
  
• Giấy tờ chứng minh nhân thân của tác giả: CMND/CCCD hoặc giấy phép kinh doanh (Nếu doanh nghiệp là chủ sở hữu).
  
  
• Tài liệu chuyển quyền (Nếu tác giả khác là người tạo ra mascot).
  
  3.2. Bước 2 (Nộp hồ sơ)

Hồ sơ có thể nộp trực tiếp tại Cục Bản quyền tác giả hoặc gửi qua đường bưu điện. Lệ phí đăng ký bản quyền mascot hiện nay khoảng 50.000 – 100.000 VND, tùy theo hình thức nộp và phạm vi bảo hộ.

3.3. Bước 3 (Cục Bản quyền tác giả thẩm định)

Cục sẽ kiểm tra tính hợp pháp, độc đáo, và đầy đủ hồ sơ. Trong quá trình thẩm định, có thể yêu cầu bổ sung thông tin nếu hồ sơ chưa rõ ràng. Thời gian thẩm định thường từ 15 – 30 ngày làm việc.

3.4. Bước 4 (Nhận Giấy chứng nhận đăng ký bản quyền)

Nếu hồ sơ hợp lệ, Cục sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký bản quyền mascot, xác nhận bạn là chủ sở hữu hợp pháp. Giấy chứng nhận có giá trị pháp lý cao trong việc bảo vệ mascot, tham gia kinh doanh hoặc tranh chấp quyền tác giả.

3.5. Những điều cần lưu ý khi đăng ký bản quyền mascot

Dưới đây là những lưu ý khi đăng ký bản quyền mascot không phải ai cũng biết:

• Mascot phải là sáng tạo độc lập: Mascot đăng ký bản quyền phải do bạn hoặc đội ngũ thiết kế sáng tạo ra. Không đăng ký mascot sao chép từ nhân vật, hình ảnh, hoặc mascot của bên thứ ba, nếu không sẽ bị từ chối.

• Hồ sơ cần đầy đủ và chính xác: Mọi thông tin trong hồ sơ phải chính xác, bao gồm tên mascot, mô tả, tác giả, và bằng chứng sở hữu. Hình ảnh mascot nên được lưu ở chất lượng cao, rõ ràng, và thể hiện đầy đủ đặc điểm nhận diện.

• Quyền tác giả tự động tồn tại nhưng giấy chứng nhận quan trọng: Theo luật, quyền tác giả phát sinh ngay khi mascot được sáng tạo, nhưng giấy chứng nhận sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi trước tòa án hoặc khi tranh chấp.

• Cập nhật thông tin khi mascot thay đổi: Nếu mascot được chỉnh sửa, bổ sung hình dáng, màu sắc hoặc ý tưởng, bạn nên đăng ký bảo hộ lại để bảo vệ phiên bản mới.

• Lưu trữ hồ sơ và chứng từ: Lưu trữ toàn bộ hồ sơ, bản gốc, và giấy chứng nhận bản quyền mascot cẩn thận. Đây sẽ là bằng chứng quan trọng nếu xảy ra tranh chấp pháp lý hoặc bên thứ ba sao chép mascot.

Trên đây là hướng dẫn đăng ký bản quyền mascot chi tiết, chính xác nhất mà VCD chia sẻ đến bạn. Hãy bắt đầu đăng ký bản quyền mascot ngay hôm nay để đảm bảo rằng nhân vật của bạn luôn là duy nhất và được pháp luật bảo vệ.

Trân trọng,

Câu hỏi thường gặp

Trong thời đại nội dung số bùng nổ, hình ảnh được sử dụng ở mọi nơi: website, mạng xã hội, TVC, bao bì, poster quảng cáo… Tuy nhiên, rất nhiều doanh nghiệp và cá nhân vẫn vô tình vi phạm bản quyền hình ảnh chỉ vì không biết hình đó có bản quyền hay không. Vậy làm sao để kiểm tra chính xác và tránh rủi ro pháp lý? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ bản quyền hình ảnh và cách kiểm tra nhanh – chuẩn – an toàn.

Hình ảnh có bản quyền là gì?

Bất kỳ hình ảnh nào do cá nhân hoặc tổ chức tạo ra (ảnh chụp, ảnh minh họa, thiết kế, nhân vật hoạt hình…) đều mặc định được bảo hộ bản quyền theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam và Công ước Berne quốc tế.

Điều đó nghĩa là:

• Người tạo ra hình ảnh (tác giả) sở hữu quyền tác giả.
  
  
• Không ai được quyền sao chép, chỉnh sửa, sử dụng vào mục đích thương mại nếu không có sự cho phép.
  
  
• Hình ảnh trên Google, Pinterest, Facebook… không phải hình miễn phí, trừ khi được ghi rõ.

Đây là lý do vì sao việc “tải hình trên mạng rồi sử dụng” thường dẫn đến vi phạm bản quyền, dù người sử dụng không cố ý.

Vì sao cần kiểm tra hình ảnh có bản quyền?

Việc kiểm tra bản quyền hình ảnh không chỉ là bước làm “cho đúng quy trình”, mà là một biện pháp bảo vệ doanh nghiệp khỏi nhiều rủi ro pháp lý và thiệt hại tài chính nghiêm trọng.

• Tránh bị xử phạt hành chính: Theo Nghị định 17/2023/NĐ-CP, mức phạt đối với hành vi sử dụng hình ảnh không có bản quyền có thể lên đến 10–30 triệu đồng, chưa kể các biện pháp bổ sung đi kèm.
  
  
• Không bị yêu cầu gỡ bài, xóa video hoặc tiêu hủy ấn phẩm: Một hình ảnh vi phạm dùng trên website, fanpage, tờ rơi hay bao bì đều có thể khiến bạn buộc phải thu hồi hoặc chỉnh sửa toàn bộ nội dung liên quan, ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch marketing.
  
  
• Hạn chế nguy cơ bị kiện bồi thường dân sự: Nếu việc sử dụng hình ảnh trái phép gây thiệt hại cho chủ sở hữu, doanh nghiệp có thể phải bồi thường khoản tiền lớn tùy mức độ vi phạm, làm gián đoạn hoạt động kinh doanh.
  
  
• Giữ vững uy tín và sự chuyên nghiệp: Trong lĩnh vực marketing, thiết kế bao bì hay truyền thông thương hiệu, việc dùng hình ảnh có bản quyền hợp pháp thể hiện sự tôn trọng tài sản trí tuệ và nâng cao hình ảnh doanh nghiệp trong mắt khách hàng.
  
  
• Tránh tổn thất lớn chỉ từ một sai sót nhỏ: Nhiều thương hiệu đã phải trả giá hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng chỉ vì sử dụng nhầm một hình ảnh trên internet mà không kiểm chứng nguồn gốc.
  

Tóm lại, kiểm tra bản quyền hình ảnh là một bước nhỏ nhưng mang lại giá trị lớn, giúp bảo vệ doanh nghiệp cả về pháp lý, chi phí lẫn uy tín thương hiệu. Nếu bạn cần, tôi có thể viết thêm ví dụ thực tế hoặc hướng dẫn cách kiểm tra bản quyền ảnh đúng chuẩn.

Các cách kiểm tra hình ảnh có bản quyền

Dưới đây là các cách kiểm tra hình ảnh có bản quyền hay không, từ cơ bản tới chuyên sâu.

3.1. Kiểm tra nguồn gốc hình ảnh

Nếu hình ảnh đến từ các nguồn sau, khả năng có bản quyền rất cao:

• Website thương hiệu lớn (Disney, Marvel, Netflix, Nike…)
  
  
• Trang nhiếp ảnh chuyên nghiệp (Getty Images, Shutterstock…)
  
  
• Trang portfolio cá nhân (Behance, ArtStation…)
  
  
• Ảnh chụp của nhiếp ảnh gia có watermark
  
  
• Ảnh minh họa có chữ ký hoặc logo tác giả
  
  

Nguyên tắc quan trọng: Ảnh có chất lượng cao, phong cách chuyên nghiệp, hoặc hình nhân vật nổi tiếng gần như chắc chắn có bản quyền.

3.2. Tìm kiếm ngược hình ảnh (Google Reverse Image Search)

Cách phổ biến nhất để kiểm tra ảnh có bản quyền:

• Vào Google Images, bấm biểu tượng camera
  
  
• Tải ảnh lên hoặc dán URL
  
  
• Google sẽ hiển thị các trang web đã sử dụng ảnh
  
  

Nếu ảnh xuất hiện trên: Shutterstock, Adobe Stock, Getty Images, Pinterest gắn nguồn tác giả thì đây là hình ảnh có bản quyền.

Nếu ảnh xuất hiện trên nhiều trang chia sẻ meme, blog cá nhân thì khả năng ảnh không rõ bản quyền, cần kiểm tra thêm.

3.3. Kiểm tra giấy phép từ trang tải ảnh

Nhiều trang cung cấp hình ảnh có kèm giấy phép sử dụng:

• CC0 (Creative Commons Zero): dùng miễn phí cho mọi mục đích.
  
  
• CC BY: dùng miễn phí nhưng phải ghi nguồn.
  
  
• Commercial License: phải trả phí mới được dùng cho mục đích thương mại.
  
  

Một số trang miễn phí, an toàn bạn có thể tham khảo: Pixabay, Pexels, Unsplash… Tuy nhiên, các trang này vẫn có rủi ro nếu người dùng upload hình vi phạm bản quyền, nên phải thận trọng.

3.4. Xem watermark, logo hoặc chữ ký tác giả

Nếu hình có: Watermark, logo tác giả, chữ ký artist, ký hiệu © thì 100% ảnh có bản quyền. Bạn không được phép xóa watermark rồi sử dụng, đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng.

3.5. Xem metadata của hình ảnh (EXIF)

Một số ảnh chụp lưu thông tin như: Tác giả, loại máy ảnh, ngày chụp, vị trí chụp. Dù không phải lúc nào cũng có, nhưng EXIF là một dữ liệu giúp xác định nguồn gốc ảnh.

3.6. Kiểm tra trên các kho ảnh lớn

Bạn có thể tìm ảnh trên Shutterstock, Adobe Stock, Getty Images, iStock… Nếu ảnh xuất hiện trên các kho này, chắc chắn là ảnh trả phí và có bản quyền thương mại.

Trên đây là giải đáp cho câu hỏi Làm sao biết hình ảnh có bản quyền mà VCD chia sẻ đến bạn. Việc duy trì thói quen kiểm tra bản quyền trước khi sử dụng bất kỳ hình ảnh nào sẽ giúp bạn tránh rủi ro không đáng có và bảo vệ uy tín thương hiệu một cách bền vững.

Trân trọng,

Tên nhân vật trong truyện tranh, phim ảnh, game hay mascot thương hiệu không chỉ là yếu tố nhận diện mà còn là tài sản trí tuệ có giá trị lớn. Chính vì vậy, rất nhiều người thắc mắc: Tên nhân vật có được bảo hộ bản quyền hay không? Bài viết “Tên nhân vật có được bảo hộ bản quyền không?” dưới đây VCD sẽ giúp bạn hiểu đầy đủ và chính xác nhất để tránh rủi ro pháp lý, đồng thời biết cách khai thác nhân vật đúng quy định.

Tên nhân vật có được bảo hộ bản quyền không?

Theo Luật Sở hữu trí tuệ 2022, tên nhân vật hoàn toàn có thể được bảo hộ bản quyền, nhưng không phải mọi tên nhân vật đều mặc nhiên được bảo hộ.

Khi nào tên nhân vật được bảo hộ?

Tên nhân vật được xem là một phần của tác phẩm (tác phẩm văn học, truyện tranh, phim, kịch bản…) và được bảo hộ khi đáp ứng hai yếu tố:

• Yếu tố 1 – Có tính sáng tạo: Tên nhân vật cần mang tính độc đáo, không trùng lặp, không phải từ ngữ mang tính mô tả thông thường. Ví dụ: “Doraemon”, “Tôn Ngộ Không”, “Harry Potter” → được bảo hộ. “Cậu bé”, “Công chúa”, “Người anh hùng” → không được bảo hộ.

• Yếu tố 2 – Gắn liền với tác phẩm cụ thể: Tên nhân vật phải gắn liền với tác phẩm cụ thể. Tác phẩm, bao gồm cả nhân vật và các yếu tố tạo hình, được bảo hộ từ khi hình thành dưới dạng vật chất nhất định (Điều 6 Luật Sở hữu trí tuệ 2022). Nghĩa là tên nhân vật phải xuất hiện trong một tác phẩm hoàn chỉnh, chứ không phải một ý tưởng sơ sài.

Các trường hợp tên nhân vật không được bảo hộ

Một số trường hợp tên nhân vật không đủ điều kiện được bảo hộ:

• Tên quá đơn giản hoặc phổ thông (“Mèo Đen”, “Cô Bé Nhỏ”)
  
  
• Tên mô tả đặc điểm (“Ông Lùn”, “Cô Dài Chân”)
  
  
• Tên trùng với nhiều nhân vật đã tồn tại trước đó
  
  
• Tên chỉ là ý tưởng chưa xuất hiện trong tác phẩm

Vì sao tên nhân vật cần được bảo hộ?

Tên nhân vật là một phần quan trọng của tác phẩm và cũng là tài sản trí tuệ có giá trị. Việc bảo hộ giúp:

• Ngăn chặn sao chép trái phép: Khi nhân vật nổi tiếng, tên của họ rất dễ bị sử dụng để viết truyện, in lên sản phẩm, quảng cáo hay kinh doanh mà không xin phép. Bảo hộ giúp chủ sở hữu dễ dàng xử lý hành vi vi phạm.

• Bảo vệ giá trị sáng tạo của tác giả: Tên nhân vật thể hiện ý tưởng, tính cách và dấu ấn sáng tạo riêng. Bảo hộ giúp đảm bảo quyền tác giả và ngăn người khác chiếm dụng công sức sáng tạo.

• Tránh tranh chấp pháp lý: Khi tên nhân vật được đăng ký, chủ sở hữu có cơ sở pháp lý rõ ràng để chứng minh quyền của mình khi xảy ra xung đột.

• Khai thác thương mại hiệu quả: Tên nhân vật độc quyền có thể dùng để cấp phép, bán bản quyền, sản xuất merchandise hoặc hợp tác thương hiệu, mang lại nguồn thu lớn.

• Tạo lợi thế cạnh tranh: Đặc biệt với mascot thương hiệu, bảo hộ tên nhân vật giúp doanh nghiệp xây dựng nhận diện riêng và tránh bị sao chép trên thị trường.

Mức phạt khi xâm phạm bản quyền tên nhân vật

Theo Nghị định 17/2023/NĐ-CP, mức xử phạt khi vi phạm bản quyền nhân vật, bao gồm tên nhân vật:

Mức phạt hành chính:

• Từ 10 – 30 triệu đồng cho hành vi sao chép, sử dụng trái phép
  
  
• Từ 30 – 70 triệu đồng nếu sử dụng tên nhân vật để kinh doanh, bán hàng

Buộc:

• Thu hồi hàng hóa vi phạm
  
  
• Gỡ bỏ nội dung vi phạm trên website, mạng xã hội
  
  
• Bồi thường thiệt hại dân sự theo Điều 204 – 205 Luật Sở hữu trí tuệ 2022 (Tối đa lên đến 500 triệu đồng tùy mức độ thiệt hại)

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng tên nhân vật nổi tiếng

Nếu bạn sử dụng tên nhân vật của người khác (Doraemon, Shin, Elsa, Songoku…), cần tránh các hành vi vi phạm sau:

• Dùng tên nhân vật để in lên sản phẩm kinh doanh: Các sản phẩm như áo thun, ly tách, balo, đồ chơi, vở, quà tặng… nếu in tên nhân vật nổi tiếng mà không được cấp phép đều bị xem là hành vi xâm phạm quyền tác giả hoặc nhãn hiệu. Ngay cả khi bạn không dùng hình ảnh, chỉ in tên nhân vật cũng có thể bị xử phạt nếu tên đó đã được bảo hộ.
  
  
• Dùng tên nhân vật trên bao bì để quảng cáo: Nhiều doanh nghiệp nhỏ thường ghi: “Bánh Doraemon”, “Sữa Shin”, “Áo Elsa cao cấp”. Đây đều là hành vi vi phạm vì gây hiểu lầm rằng sản phẩm có liên quan đến chủ sở hữu nhân vật. Việc sử dụng tên nhân vật để quảng cáo sản phẩm mà không có quyền khai thác là bị pháp luật cấm.
  
  
• Dùng tên nhân vật trong video, sách, truyện để thu lợi: Bao gồm sách, truyện, phim phái sinh, video YouTube, TikTok kiếm tiền, game hoặc ứng dụng di động, content quảng cáo, TVC… Nếu dùng tên nhân vật để tạo nội dung phục vụ mục đích thương mại, bạn cần phải có giấy phép khai thác từ chủ sở hữu.
  
  
• Lập fanpage bán hàng dùng tên nhân vật: Dùng tên nhân vật cho mục đích kinh doanh dễ gây nhầm lẫn về nguồn gốc thương hiệu và được coi là xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
  
  

Trên đây là bài viết Tên nhân vật có được bảo hộ bản quyền không. Hy vọng bạn hiểu rõ hơn quy định pháp luật và sử dụng tên nhân vật đúng cách, từ đó bạn sẽ tránh được các vi phạm bản quyền, bảo vệ được tài sản trí tuệ của mình và khai thác nhân vật một cách an toàn, hợp pháp.

Trân trọng,

Sử dụng nhân vật hoạt hình nổi tiếng để in lên bao bì sản phẩm là cách thu hút khách hàng cực hiệu quả, đặc biệt với nhóm sản phẩm dành cho trẻ em. Tuy nhiên, điều này đi kèm rủi ro pháp lý lớn vì liên quan trực tiếp đến bản quyền. Vậy bao bì chứa nhân vật hoạt hình nổi tiếng có vi phạm bản quyền không? Cùng VCD tìm hiểu trong bài viết “Bao bì có nhân vật hoạt hình nổi tiếng có vi phạm bản quyền” đây nhé!

Nhân vật hoạt hình nổi tiếng là gì?

Nhân vật hoạt hình nổi tiếng là những tác phẩm sáng tạo được bảo hộ quyền tác giả. Chúng có thể xuất hiện trong:

• Phim hoạt hình, series truyền hình.
  
  
• Truyện tranh hoặc manga.
  
  
• Các sản phẩm giải trí khác như trò chơi, sách ảnh, quảng cáo.
  

Ví dụ: Mickey Mouse, Doraemon, Pikachu, Minions… Đây đều là những tài sản trí tuệ được đăng ký bản quyền bởi các cá nhân, công ty hoặc studio sở hữu nhân vật.

Theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam 2022, nhân vật hoạt hình thuộc đối tượng tác phẩm mỹ thuật ứng dụng hoặc tác phẩm văn học nghệ thuật, được bảo hộ quyền tác giả.

Bao bì có nhân vật hoạt hình nổi tiếng có vi phạm bản quyền không?

Việc đưa nhân vật hoạt hình nổi tiếng lên bao bì không phải lúc nào cũng bị xem là vi phạm bản quyền. Tuy nhiên, tùy vào cách sử dụng, doanh nghiệp có thể hoàn toàn hợp pháp hoặc phải đối mặt với những hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Vì vậy, hiểu đúng quy định và phạm vi sử dụng được phép là điều hết sức quan trọng trước khi đưa nhân vật nổi tiếng lên bao bì sản phẩm.

Khi nào là vi phạm?

Doanh nghiệp sẽ bị xem là vi phạm bản quyền nếu sử dụng hình ảnh nhân vật hoạt hình nổi tiếng trên bao bì trong các trường hợp dưới đây, kể cả khi không cố ý hoặc không hiểu luật:

• Không xin phép chủ sở hữu bản quyền.
  
  
• Không ký hợp đồng cấp phép sử dụng nhân vật.

• Tự ý tải hình từ internet rồi in lên bao bì.
  
  
• Dùng nhân vật để mục đích thương mại như: bán hàng, quảng cáo, phân phối sản phẩm.
  
  
• Sao chép nhân vật rồi “biến tấu nhẹ” nhưng vẫn gây nhầm lẫn với bản gốc.

Theo Luật Sở hữu trí tuệ 2022, chủ sở hữu nhân vật hoạt hình có đầy đủ các quyền sau:

• Quyền quyết định ai được sử dụng hình ảnh, sử dụng vào mục đích nào, thời hạn bao lâu và có phải trả phí hay không.
  
  
• Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu có hành vi xâm phạm quyền tác giả hoặc quyền liên quan.
  
  
• Quyền yêu cầu thu hồi hoặc tiêu hủy toàn bộ bao bì, ấn phẩm, sản phẩm vi phạm, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Điều này có nghĩa, chỉ cần in Doraemon, Minions, Hello Kitty, Marvel, Disney hay bất kỳ nhân vật nổi tiếng nào lên bao bì mà không có hợp đồng cấp phép, bạn chắc chắn vi phạm bản quyền, có thể bị phạt tiền, buộc tiêu hủy hàng hóa hoặc bồi thường thiệt hại.

Khi nào không vi phạm?

Bạn không vi phạm bản quyền khi sử dụng nhân vật hoạt hình nổi tiếng in lên bao bì nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

• Có hợp đồng cấp phép từ chủ sở hữu nhân vật.
  
  
• Sử dụng hình ảnh được cấp phép thương mại từ các thư viện bản quyền hợp pháp.
  
  
• Sáng tạo một nhân vật hoàn toàn mới của riêng doanh nghiệp.
  
  
• Dùng nhân vật cho mục đích phi thương mại (giáo dục, tin tức…) theo phạm vi sử dụng hợp lý nhưng vẫn không áp dụng cho bao bì bán hàng.

Bao bì sản phẩm trực tiếp ảnh hưởng đến thương mại của doanh nghiệp. Vì vậy, 99% trường hợp sử dụng nhân vật hoạt hình nổi tiếng trên bao bì mà không có sự cho phép đều là hành vi vi phạm bản quyền, dễ dẫn đến bị khiếu nại, xử phạt hoặc buộc thu hồi sản phẩm.

Cách sử dụng nhân vật nổi tiếng trên bao bì hợp pháp

Để tránh vi phạm và vẫn tận dụng sức hút của nhân vật hoạt hình, doanh nghiệp có thể áp dụng các phương án hợp pháp dưới đây:

• Xin cấp phép bản quyền: Đây là cách an toàn và chuẩn pháp lý nhất. Liên hệ trực tiếp với chủ sở hữu nhân vật để thương thảo cấp phép sử dụng. Ký hợp đồng cấp phép, ghi rõ phạm vi sử dụng, thời gian, địa bàn và phí bản quyền.

• Sáng tạo nhân vật riêng (khuyên dùng nhất): Thay vì dùng nhân vật nổi tiếng, doanh nghiệp có thể tự thiết kế mascot độc quyền, sau đó đăng ký bản quyền cho nhân vật đó và có thể sử dụng thoải mái trên bao bì, quảng cáo, fanpage.

• Mua hình ảnh từ nguồn bản quyền thương mại: Nếu muốn hình phong cách hoạt hình mà không gắn với nhân vật nổi tiếng, bạn có thể dùng hình từ: Freepik Premium, Shutterstock, Adobe Stock, Envato Elements… Các nguồn này cung cấp hình minh họa bản quyền, có quyền sử dụng thương mại, phù hợp để in bao bì miễn là không dùng nhân vật nổi tiếng.

• Tuyệt đối không dùng: Ảnh tải từ Google; ảnh lấy từ fanpage, phim hoạt hình, truyện tranh; ảnh tự chỉnh sửa từ nhân vật nổi tiếng; ảnh AI tạo dựa trên nhân vật nổi tiếng (vẫn vi phạm nếu gây nhầm lẫn với bản gốc).

Trên đây là những phân tích giúp bạn hiểu rõ liệu việc Bao bì có nhân vật hoạt hình nổi tiếng có vi phạm bản quyền hay không. Hy vọng bạn sẽ cân nhắc kỹ lưỡng trước khi áp dụng để đảm bảo thương hiệu vận hành an toàn, tránh mọi rủi ro pháp lý không mong muốn.

Trân trọng,

Câu hỏi thường gặp

Trong thời đại số hóa hiện nay, hình ảnh sản phẩm không chỉ là phương tiện quảng bá mà còn là tài sản sở hữu trí tuệ quan trọng. Việc đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm giúp doanh nghiệp, cá nhân bảo vệ quyền lợi, tránh bị sao chép hoặc sử dụng trái phép. Bài viết dưới đây sẽ Hướng dẫn đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm, quy trình, điều kiện, cũng như những lưu ý quan trọng.

Hình ảnh sản phẩm là gì?

Theo Luật Sở hữu trí tuệ 2022, tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả bao gồm các tác phẩm nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng và các loại hình ảnh khác mang tính sáng tạo. Hình ảnh sản phẩm được hiểu là các hình ảnh chụp hoặc thiết kế thể hiện sản phẩm của bạn, bao gồm:

• Ảnh chụp sản phẩm thực tế (sản phẩm vật lý).
  
  
• Ảnh thiết kế mô phỏng, 3D hoặc đồ họa minh họa.
  
  
• Ảnh quảng cáo, poster, banner giới thiệu sản phẩm.

Các hình ảnh này mang giá trị thương mại và có thể được bảo vệ theo quyền tác giả nếu đáp ứng các điều kiện pháp luật về bản quyền.

Tại sao phải đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm?

Việc đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm là bước cực kỳ quan trọng đối với doanh nghiệp và cá nhân sở hữu hình ảnh, bởi nó mang lại nhiều lợi ích thiết thực.

• Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ: Hình ảnh sản phẩm là tài sản trí tuệ quan trọng, thể hiện sự sáng tạo và giá trị thương mại. Khi đăng ký bản quyền, bạn sẽ có cơ sở pháp lý vững chắc để chứng minh quyền sở hữu và ngăn chặn các hành vi sao chép, sử dụng trái phép từ đối thủ hoặc các cá nhân khác.

• Ngăn chặn sao chép và xâm phạm: Trong môi trường kinh doanh cạnh tranh và phát triển mạnh mẽ của internet, hình ảnh sản phẩm dễ bị sao chép, sử dụng trái phép. Đăng ký bản quyền giúp bạn ngăn chặn việc sử dụng hình ảnh mà không được phép, bảo vệ thương hiệu và danh tiếng doanh nghiệp.

• Tăng giá trị thương hiệu: Hình ảnh sản phẩm độc quyền tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Khi hình ảnh được bảo hộ bản quyền, khách hàng và đối tác sẽ tin tưởng hơn vào chất lượng và uy tín của sản phẩm, từ đó gia tăng giá trị thương hiệu.

• Hỗ trợ xử lý tranh chấp: Nếu xảy ra tranh chấp bản quyền, Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả là bằng chứng pháp lý quan trọng. Nó giúp bạn dễ dàng bảo vệ quyền lợi hợp pháp trước tòa án hoặc các cơ quan có thẩm quyền.

• Khẳng định tính pháp lý và chuyên nghiệp: Đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm thể hiện sự chuyên nghiệp và tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Điều này giúp tạo dựng niềm tin với khách hàng, đối tác và nhà đầu tư.

Hồ sơ đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm

Để đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm tại Cục Bản quyền tác giả Việt Nam, bạn cần chuẩn bị các tài liệu sau:

• Tờ khai đăng ký quyền tác giả theo mẫu quy định.
  
  
• Bản sao hình ảnh sản phẩm (file kỹ thuật số hoặc bản in).
  
  
• Bản sao giấy tờ chứng minh nhân thân (CMND/CCCD hoặc hộ chiếu đối với cá nhân; giấy phép đăng ký kinh doanh đối với tổ chức).
  
  
• Giấy ủy quyền (nếu nộp thông qua đại diện).
  
  
• Tài liệu chứng minh tính nguyên gốc (nếu có, ví dụ file gốc, bản chụp quá trình tạo ảnh).

Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ sẽ giúp quy trình đăng ký nhanh chóng, tránh phải bổ sung nhiều lần.

Quy trình đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm

Quy trình đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm gồm các bước cơ bản sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

• Điền tờ khai đăng ký đầy đủ thông tin về tác phẩm, tác giả và chủ sở hữu.
  
• Chuẩn bị các tài liệu kèm theo như hình ảnh sản phẩm, giấy tờ cá nhân hoặc tổ chức.

Bước 2: Nộp hồ sơ

• Hồ sơ có thể nộp trực tiếp tại Cục Bản quyền tác giả Việt Nam hoặc qua đường bưu điện.
  
• Thanh toán phí đăng ký theo quy định.

Bước 3: Thẩm định hồ sơ

• Cục Bản quyền sẽ kiểm tra tính đầy đủ và hợp lệ của hồ sơ.
  
  
• Trong trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, bạn sẽ nhận được yêu cầu bổ sung.

Bước 4: Cấp giấy chứng nhận

• Nếu hồ sơ hợp lệ, Cục Bản quyền sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả cho hình ảnh sản phẩm.
  
• Thời gian cấp giấy thường từ 2 – 3 tháng kể từ ngày nộp hồ sơ hợp lệ.

Những lưu ý quan trọng khi đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm

Khi đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm, ngoài việc chuẩn bị hồ sơ và thực hiện đúng quy trình, bạn cũng cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo quyền tác giả được bảo vệ đầy đủ và tránh các rủi ro pháp lý.

• Sáng tạo độc lập: Không đăng ký hình ảnh sao chép hoặc lấy từ nguồn khác.
  
  
• Ghi nhận quyền tác giả: Thêm thông tin bản quyền (© Tên tác giả, năm) trên hình ảnh khi sử dụng.
  
  
• Bảo quản hồ sơ gốc: Lưu trữ file gốc, chứng từ và Giấy chứng nhận bản quyền cẩn thận.
  
  
• Cập nhật bản quyền khi thay đổi: Nếu hình ảnh sản phẩm được chỉnh sửa hoặc tạo thêm phiên bản mới, nên đăng ký bổ sung để bảo vệ quyền tác giả.
  
  
• Sử dụng hợp pháp hình ảnh của người khác: Nếu bạn sử dụng hình ảnh từ nguồn khác, cần xin phép và ghi rõ nguồn để tránh vi phạm bản quyền.

Trên đây là hướng dẫn chi tiết về đăng ký bản quyền hình ảnh sản phẩm mà VCD chia sẻ đến bạn. Việc bảo hộ quyền tác giả không chỉ giúp bạn bảo vệ tài sản trí tuệ, ngăn chặn việc sao chép trái phép mà còn tăng giá trị thương hiệu và uy tín trên thị trường.

Trân trọng,

Tác phẩm hội họa là loại hình nghệ thuật giàu tính sáng tạo nhưng cũng là lĩnh vực thường xuyên bị sao chép, đạo nhái, sử dụng trái phép. Vì vậy, việc hiểu đúng quyền tác giả đối với tác phẩm hội họa đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Bài viết dưới đây, VCD sẽ giúp bạn nắm rõ quyền tác giả đối với tác phẩm hội họa theo đúng quy định pháp luật Việt Nam.

Tác phẩm hội họa là gì?

Theo Luật Sở hữu trí tuệ 2022, tác phẩm hội họa thuộc nhóm tác phẩm tạo hình, bao gồm các sáng tạo nghệ thuật được thể hiện bằng đường nét, bố cục, màu sắc trên chất liệu bất kỳ.

Tác phẩm hội họa có thể bao gồm:

• Tranh sơn dầu
  
  
• Tranh acrylic
  
  
• Tranh lụa
  
  
• Tranh màu nước
  
  
• Tranh chì, ký họa
  
  
• Tranh kỹ thuật số (digital painting)
  
  
• Tranh chất liệu tổng hợp
  
  

Dù thực hiện bằng phương pháp thủ công hay công nghệ, chỉ cần tác phẩm mang dấu ấn sáng tạo riêng và được “định hình dưới dạng vật chất nhất định”, nó đều được xem là tác phẩm hội họa và thuộc diện được bảo hộ quyền tác giả.

Điều kiện để tác phẩm hội họa được bảo hộ quyền tác giả

Tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả ngay khi được sáng tạo và định hình, không phụ thuộc vào việc đăng ký.

Điều kiện để tác phẩm hội họa được bảo hộ gồm:

• Tác phẩm do chính tác giả sáng tạo.

• Không sao chép, làm lại từ tác phẩm của người khác.
• Tồn tại dưới dạng vật chất: tranh gốc, bản in, file số.

Như vậy, dù bạn vẽ bằng tay hay vẽ digital, chỉ cần hoàn thành bức tranh, bạn đã tự động sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm hội họa của mình. Tuy nhiên, trong thực tế, họa sĩ và chủ gallery thường đăng ký quyền tác giả để có chứng cứ pháp lý mạnh mẽ khi xảy ra tranh chấp.

Quyền tác giả đối với tác phẩm hội họa gồm những quyền gì?

Quyền tác giả đối với tác phẩm hội họa được chia thành quyền nhân thân và quyền tài sản, cụ thể như sau:

Quyền nhân thân

Đây là quyền gắn liền với tác giả, quyền nhân thân của tác giả tác phẩm hội họa bao gồm:

• Quyền đặt tên cho tác phẩm.

• Quyền đứng tên (tên thật hoặc bút danh).

• Quyền công bố tác phẩm lần đầu tiên hoặc cho phép người khác công bố.

• Quyền bảo vệ sự toàn vẹn tác phẩm, ngăn chặn hành vi cắt xén, sửa đổi, làm sai lệch nội dung gây ảnh hưởng danh dự của tác giả.

Quyền nhân thân (trừ quyền công bố) không thể chuyển giao cho người khác.

Quyền tài sản

Quyền tài sản của tác giả tác phẩm hội họa bao gồm:

• Quyền sao chép, nhân bản tác phẩm.

• Quyền phân phối, truyền đạt tác phẩm đến công chúng.

• Quyền trưng bày hoặc cho phép trưng bày tác phẩm.

• Quyền phát hành tác phẩm trên môi trường số (website, MXH, NFT).

• Quyền cấp phép sử dụng hoặc chuyển nhượng quyền tài sản.

Các quyền tài sản có thể chuyển nhượng hoặc cho phép khai thác theo hợp đồng.

Tại sao cần đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm hội họa? Hồ sơ đăng ký như thế nào?

Mặc dù theo luật hiện hành, việc đăng ký quyền tác giả đối với tác phẩm hội họa không bắt buộc, nhưng việc thực hiện đăng ký vẫn mang lại nhiều lợi ích thiết thực và quan trọng đối với họa sĩ cũng như chủ sở hữu tác phẩm:

• Tạo chứng cứ pháp lý vững chắc khi xảy ra tranh chấp: Khi tác phẩm hội họa bị sao chép, sử dụng trái phép hoặc tranh chấp quyền tác giả, giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả sẽ là bằng chứng pháp lý mạnh mẽ giúp xác định tác giả, thời điểm sáng tạo và quyền sở hữu hợp pháp của tác phẩm. Đây là công cụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi của họa sĩ trước pháp luật.
  
  
• Khẳng định uy tín và thương hiệu của họa sĩ: Một tác phẩm hội họa có đăng ký quyền tác giả sẽ giúp họa sĩ được công nhận chính thức là tác giả, từ đó nâng cao uy tín trong cộng đồng nghệ thuật. Điều này không chỉ giúp họ được ghi nhận trong giới mỹ thuật mà còn hỗ trợ tăng giá bán tranh, đặc biệt với các tác phẩm giá trị cao hoặc sưu tập nghệ thuật.
  
  
• Tăng giá trị thương mại của tác phẩm: Giấy chứng nhận quyền tác giả giúp việc ký kết hợp đồng bản quyền, in ấn, trưng bày hoặc xuất khẩu tác phẩm trở nên minh bạch, thuận lợi hơn. Đây là căn cứ pháp lý để thương lượng về nhuận bút, phí bản quyền hoặc lợi nhuận từ việc khai thác tác phẩm.
  
  
• Bảo vệ các tác phẩm digital: Trong thời đại công nghệ số, tranh digital dễ bị sao chép, chia sẻ trái phép trên mạng. Việc đăng ký quyền tác giả tăng khả năng bảo vệ pháp lý đối với các tác phẩm này, giúp họa sĩ chủ động bảo vệ quyền lợi khi phát hiện vi phạm.
  
  

Để đăng ký quyền tác giả cho tác phẩm hội họa, tác giả hoặc chủ sở hữu cần chuẩn bị các loại hồ sơ sau:

• Tờ khai đăng ký quyền tác giả.

• 02 bản sao tác phẩm (ảnh chụp hoặc bản in).

• CMND/CCCD của tác giả.

• Giấy chuyển giao quyền (nếu chủ sở hữu không phải tác giả).

Lưu ý: Thời gian cấp chứng nhận quyền tác giả thường từ 10–15 ngày làm việc kể từ ngày cơ quan tiếp nhận hồ sơ đầy đủ và hợp lệ.

Trên đây là thông tin tổng quan về quyền tác giả của tác phẩm hội họa theo quy định pháp luật Việt Nam. Dù việc đăng ký không bắt buộc, nhưng đây là công cụ quan trọng để họa sĩ khẳng định quyền sở hữu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kinh doanh, xuất bản, trưng bày và bảo vệ tác phẩm trước các vi phạm.

Trân trọng,

Câu hỏi thường gặp