Tác giả: Biên Tập Viên

Đứng trước nguy cơ bị xâm phạm quyền tác giả ngày càng nhiều, tác giả, người biểu diễn, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan nên làm gì để tự bảo vệ quyền lợi của mình?

1. Quyền tự bảo vệ của tác giả, người biểu diễn và chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan:

Có thể hiểu bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ là việc nhà nước và chủ sở hữu quyền sử dụng các biện pháp để bảo vệ quyền sở hữu, ngăn chặn các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ xảy ra trên thực tế và việc xử lý khi có hành vi xâm phạm diễn ra. Các chủ thể quyền sở hữu trí tuệ có quyền tự bảo vệ và điều này đã được ghi nhận tại Điều 198 Luật sở hữu trí tuệ. Theo đó, tác giả, người biểu diễn, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan có quyền áp dụng các biện pháp sau đây để tự bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan của mình (theo Khoản 1 Điều 198 Luật sở hữu trí tuệ) :

“a) Áp dụng biện pháp công nghệ bảo vệ quyền, đưa thông tin quản lý quyền hoặc áp dụng các biện pháp công nghệ khác nhằm ngăn ngừa hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ;

b) Yêu cầu tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ phải chấm dứt hành vi xâm phạm, gỡ bỏ và xóa nội dung vi phạm trên môi trường mạng viễn thông và mạng Internet, xin lỗi, cải chính công khai, bồi thường thiệt hại;

c) Yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan;

d) Khởi kiện ra tòa án hoặc trọng tài để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.”

Bên cạnh đó, tác giả, người biểu diễn, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan có thể ủy quyền cho tổ chức, cá nhân khác áp dụng các biện pháp trên để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình.

Các biện pháp nêu trên đã khá đầy đủ để giúp các chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan ngăn chặn hành vi xâm phạm cũng như tự bảo vệ khi hành vi xâm phạm xảy ra. Tuy nhiên, để những biện pháp nêu trên đạt hiệu quả cao nhất, các chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan cần phải chú ý đến việc đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan, lưu trữ các tài liệu trong khi sáng tác và công tác kiểm tra, rà soát các hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm của mình.

2. Những việc mà tác giả, người biểu diễn, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan cần lưu ý để tự bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan

Để bảo vệ quyền lợi của mình, các chủ thể của quyền tác giả, quyền liên quan nên có sự chuẩn bị trước, chú trọng bảo vệ quyền tác giả ngay từ những ngày đầu tiên để tránh những trường hợp tranh chấp xảy ra cũng như có những hướng xử lý phù hợp khi có hành vi xâm phạm quyền tác giả xảy ra. Chúng tôi xin tổng hợp lại những điều cần lưu ý như sau:

• Thực hiện đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan ngay sau khi hoàn thành tác phẩm.

Ngay sau khi hoàn thành tác phẩm, tác giả, người biểu diễn, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan nên thực hiện đăng ký quyền tác giả để bảo vệ quyền lợi của mình một cách chặt chẽ nhất. Nếu không có giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan, khi có tranh chấp xảy ra, việc chứng minh quyền sở hữu đối với tác phẩm bảo hộ là rất khó khăn. Mặt khác, theo Điều 49 Luật Sở hữu trí tuệ, tổ chức, cá nhân đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan không có nghĩa vụ chứng minh quyền tác giả, quyền liên quan thuộc về mình khi có tranh chấp, trừ trường hợp có chứng cứ ngược lại. Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan là tài liệu quan trọng nhất để chứng minh quyền của tác giả, người biểu diễn và chủ sở hữu.

• Sử dụng các biện pháp công nghệ thích hợp để bảo vệ quyền tác giả.

Ngay trên mỗi bản sao tác phẩm, chủ sở hữu có thể đưa thông tin khuyến cáo người khác không được xâm phạm, hoặc sử dụng những biện pháp kỹ thuật để đánh dấu, nhận biết, phân biệt, bảo vệ sản phẩm được bảo hộ. Ngoài ra, trên môi trường mạng internet, các chủ thể của quyền tác giả, quyền liên quan có thể áp dụng công nghệ kiểm soát quyền truy cập tác phẩm và công nghệ kiểm soát việc sử dụng tác phẩm. Kiểm soát quyền truy cập là kiểm soát cách thức mà người dùng có thể xem, đọc, nghe hoặc tiếp cận khác về nội dung tác phẩm (ví dụ sử dụng mật khẩu, giới hạn thời gian,…). Kiểm soát quyền sử dụng là giới hạn một tác phẩm chỉ có thể được xem, hoặc có thể sao chép, truyền đạt, phát hoặc các hình thức sử dụng khác ở mức độ nhất định khi người dùng truy cập được vào tác phẩm.

• Lưu trữ bản gốc của tác phẩm, bản định hình đầu tiên của cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng; các bản sao được công bố hợp pháp của tác phẩm, bản định hình đầu tiên của cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng. Các tài liệu trên là một trong những chứng cứ chứng minh chủ thể quyền khi yêu cầu xử lý hành vi xâm phạm quyền được quy định tại Điều 24 Nghị định 105/2006/NĐ-CP trong trường hợp không có Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan.

• Lưu trữ các tài liệu chứng minh việc tạo ra, công bố, phổ biến tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng; các tài liệu  bản gốc hoặc bản sao hợp pháp hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, hợp đồng sử dụng đối tượng quyền sở hữu trí tuệ hoặc văn bản xác nhận quyền thừa kế, quyền kế thừa đối tượng quyền sở hữu trí tuệ. Những tài liệu này là căn cứ để chứng minh chủ thể quyền và căn cứ xác lập quyền bảo hộ của tác phẩm, theo Điều 6 và Điều 24 Nghị định 105/2006/NĐ-CP trong trường hợp không có Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan.

• Thường xuyên liên hệ, hợp tác với các chuyên gia về quyền tác giả, quyền liên quan để kết hợp kiểm tra, rà soát các hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm của mình và để được tư vấn, hỗ trợ trong việc thu hồi tiền bản quyền.

Trên đây là bài viết “Tác giả, người biểu diễn, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan nên làm gì để tự bảo vệ quyền lợi của mình?”. Chúng tôi hy vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Không thể phủ nhận rằng, ngày nay, mạng internet đã trở thành một công cụ vô cùng phổ biến để truyền tải các tác phẩm tới công chúng. Tuy nhiên, trên môi trường mạng internet, vấn đề xâm phạm quyền tác giả đã trở nên nghiêm trọng và cần sự phối hợp của nhiều bên để ngăn chặn, trong đó có các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian. Bài viết “Trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả quyền liên quan” chúng tôi sẽ phân kỹ hơn cho quý độc giả về vấn đề này:

1. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian là gì?

Thông tư liên tịch số 07/2012/TTLT-BTTTT-BVHTTDL về quy định trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian trong việc bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan trên môi trường mạng internet và mạng viễn thông đã quy định về dịch vụ trung gian và các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian như sau:

“1. Dịch vụ trung gian bao gồm: dịch vụ viễn thông, dịch vụ Internet, dịch vụ mạng xã hội trực tuyến, dịch vụ tìm kiếm thông tin số, dịch vụ cho thuê chỗ lưu trữ thông tin số bao gồm cả dịch vụ cho thuê chỗ lưu trữ trang thông tin điện tử.

2. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian gồm:

a) Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Internet;

b) Doanh nghiệp viễn thông;

c) Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cho thuê chỗ lưu trữ thông tin số bao gồm cả dịch vụ cho thuê chỗ lưu trữ trang thông tin điện tử;

d) Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội trực tuyến;

đ) Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tìm kiếm thông tin số.

3. Nội dung thông tin số bao gồm tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng đã được số hóa và được xử lý, lưu trữ, trao đổi, truyền đưa, cung cấp trên môi trường mạng Internet và mạng viễn thông.”

Theo Khoản 1 Điều 198b Luật Sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian là doanh nghiệp cung cấp phương tiện kỹ thuật để tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ đưa nội dung thông tin số lên môi trường mạng viễn thông và mạng Internet; cung cấp kết nối trực tuyến cho công chúng tiếp cận, sử dụng nội dung thông tin số trên môi trường mạng viễn thông và mạng Internet.

2.Trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan

Theo Điều 198b Luật Sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian có trách nhiệm như sau:

• Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian có trách nhiệm triển khai các biện pháp kỹ thuật, phối hợp với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, các chủ thể quyền thực thi các biện pháp bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường mạng viễn thông và mạng Internet.

• Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian được miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường mạng viễn thông và mạng Internet liên quan đến việc cung cấp hoặc sử dụng dịch vụ của mình trong các trường hợp sau đây:

• Chỉ thực hiện việc truyền dẫn nội dung thông tin số hoặc cung cấp khả năng truy nhập đến nội dung thông tin số;

• Khi thực hiện chức năng lưu trữ đệm trong quá trình truyền dẫn thông tin, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian phải thực hiện một cách tự động, tạm thời nhằm mục đích trung chuyển thông tin và làm cho việc truyền dẫn thông tin hiệu quả hơn, với các điều kiện sau: chỉ biến đổi thông tin vì lý do công nghệ; tuân thủ các điều kiện truy nhập, sử dụng nội dung thông tin số; tuân thủ các quy tắc về cập nhật nội dung thông tin số được quy định cụ thể theo cách thức được ngành công nghiệp thừa nhận và sử dụng rộng rãi; không ngăn cản việc sử dụng hợp pháp công nghệ được thừa nhận rộng rãi trong ngành công nghiệp để lấy dữ liệu về việc sử dụng nội dung thông tin số; gỡ bỏ nội dung thông tin số hoặc không cho truy nhập đến nội dung thông tin số khi biết rằng nội dung thông tin số đó đã được gỡ bỏ tại nguồn khởi đầu hoặc nguồn khởi đầu đã hủy việc truy nhập đến nội dung thông tin số đó;

• Lưu trữ nội dung thông tin số của người sử dụng dịch vụ theo yêu cầu của người sử dụng dịch vụ với các điều kiện sau: không biết rằng nội dung thông tin số đó xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan; có hành động nhanh chóng gỡ bỏ hoặc ngăn chặn việc truy nhập đến nội dung thông tin số đó khi biết rằng nội dung thông tin số đó xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan;

• Các trường hợp khác theo quy định của Chính phủ.

• Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian được miễn trừ trách nhiệm pháp lý trong các trường hợp trên không phải tự giám sát dịch vụ của mình hoặc chủ động tìm kiếm các bằng chứng chỉ ra hành vi xâm phạm.

Trong đó, nội dung thông tin số là tác phẩm và các đối tượng quyền liên quan được bảo hộ theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ được thể hiện dưới dạng số.

Cụ thể hơn, thông tư liên tịch số 07/2012/TTLT-BTTTT-BVHTTDL quy định những điều doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian phải thực hiện như sau:

• Lưu trữ nội dung thông tin số trong hệ thống cung cấp dịch vụ của mình chỉ mang tính chất trung chuyển, tạm thời, tự động, có thời hạn, đủ để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của việc truyền tải nội dung thông tin số.

• Chấp hành công tác thanh tra, kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định về quyền tác giả, quyền liên quan.

• Gỡ bỏ và xoá nội dung thông tin số vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan, cắt, ngừng và tạm ngừng đường truyền Internet, đường truyền viễn thông khi nhận được yêu cầu bằng văn bản của Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông hoặc Thanh tra Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch hoặc các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật.

• Cung cấp các thông tin về khách hàng thuê chỗ lưu trữ nội dung thông tin số, trang thông tin điện tử và khách hàng sử dụng dịch vụ trung gian khác theo yêu cầu của Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông hoặc Thanh tra Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch hoặc các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác.

• Chịu trách nhiệm trực tiếp bồi thường thiệt hại do vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ và pháp luật khác có liên quan trong các trường hợp sau:
  
  – Là nguồn khởi đầu đăng tải, truyền đưa hoặc cung cấp nội dung thông tin số qua mạng viễn thông và Internet mà không được phép của chủ thể quyền;
  
  – Sửa chữa, cắt xén, sao chép nội dung thông tin số dưới bất kỳ hình thức nào mà không được phép của chủ thể quyền;
  
  – Cố tình huỷ bỏ hoặc làm vô hiệu hoá các biện pháp kỹ thuật do chủ thể quyền thực hiện để bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan;
  
  – Hoạt động như nguồn phân phối thứ cấp các nội dung thông tin số do vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan mà có.

• Ngoài những nội dung trên, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ mạng xã hội trực tuyến còn phải thực hiện các trách nhiệm sau:
  
  – Yêu cầu người sử dụng dịch vụ cam kết thực hiện trách nhiệm bảo đảm sử dụng hợp pháp nội dung thông tin số đưa lên đăng tải trên hệ thống mạng Internet và mạng viễn thông;
  
  – Cảnh báo trách nhiệm bồi thường thiệt hại dân sự, khả năng bị xử phạt vi phạm hành chính, bị truy tố trách nhiệm hình sự đối với cá nhân người sử dụng mạng xã hội trực tuyến có hành vi vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan.

Có thể thấy rằng, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian đã được quy định rõ những trách nhiệm trong việc ngăn chặn các hành vi vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, các doanh nghiệp trung gian được miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường mạng viễn thông và mạng Internet.

Trên đây là bài viết “Trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian đối với hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan”. Chúng tôi hy vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,

Trong trường hợp một tác phẩm do nhiều tác giả sáng tạo nên, những người cùng thực hiện tác phẩm được gọi là đồng tác giả. Cụ thể hơn, Trường hợp nào được coi là đồng tác giả và đồng tác giả có những quyền nào?  Để giải đáp cho những thắc mắc nêu trên, chúng tôi sẽ trình bày cụ thể qua nội dung bài viết sau đây:

1. Khái niệm về đồng tác giả

Theo Điều 12a Luật Sở hữu trí tuệ, tác giả và đồng tác giả được quy định như sau:

“Tác giả là người trực tiếp sáng tạo tác phẩm. Trường hợp có từ hai người trở lên cùng trực tiếp sáng tạo tác phẩm với chủ ý là sự đóng góp của họ được kết hợp thành một tổng thể hoàn chỉnh thì những người đó là các đồng tác giả.”

“Người hỗ trợ, góp ý kiến hoặc cung cấp tư liệu cho người khác sáng tạo  tác phẩm không phải là tác giả, đồng tác giả.”

Bên cạnh đó, theo Khoản 2 Điều 6 Nghị định 22/2018/NĐ-CP đồng tác giả được giải thích là những người cùng trực tiếp sáng tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học và người hỗ trợ, góp ý kiến hoặc cung cấp tư liệu cho người khác sáng tạo ra tác phẩm không được công nhận là tác giả hoặc đồng tác giả.

Như vậy, đồng tác giả là người cùng với ít nhất một tác giả khác trực tiếp sáng tạo tác phẩm để tạo thành một tổng thể hoàn chỉnh, không kể đến những người hỗ trợ, đóng góp ý kiến hay những người cung cấp tư liệu khác.  

2. Quyền của đồng tác giả theo quy định của pháp luật

Tùy vào từng trường hợp cụ thể, đồng tác giả có thể có các quyền khác nhau.

Căn cứ vào việc sở hữu chung có thể phân chia hay không, các đồng tác giả có quyền khác nhau trong hai trường hợp sau:   

• Các đồng tác giả sáng tạo tác phẩm mà phần thực hiện của mỗi người có thể tách ra để sử dụng riêng mà không ảnh hưởng tới phần của các đồng tác giả khác. Trong trường hợp này, quyền tác giả đối với tác phẩm coi là tương tự với tài sản thuộc sở hữu chung từng phần. Khi đó, các đồng tác giả sẽ có quyền nhân thân và quyền tài sản đối với phần riêng biệt đó.

• Các đồng tác giả sáng tạo tác phẩm mà phần thực hiện của mỗi người không thể tách ra để sử dụng riêng. Trong trường hợp này, quyền tác giả đối với tác phẩm được coi là tương tự với tài sản thuộc sở hữu chung hợp nhất không thể phân chia. Quyền nhân thân và quyền tài sản đối với tác phẩm thuộc sở hữu chung của tất cả đồng tác giả, do đó việc thực hiện quyền nhân thân và quyền tài sản đối với tác phẩm phải được sự đồng ý của tất cả các đồng tác giả.

Mặt khác, căn cứ vào việc phân biệt chủ thể sở hữu quyền tác giả là tác giả hay cá nhân, tổ chức khác đầu tư tài chính, cơ sở vật chất, các đồng tác giả có quyền khác nhau trong hai trường hợp sau:

• Tác giả đồng thời là chủ sở hữu quyền tác giả: Các đồng tác giả là chủ sở hữu chung đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học và được hưởng các quyền của tác giả, bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Nếu một người là đồng tác giả sáng tác một phần riêng biệt trong tác phẩm mà có thể tách ra sử dụng độc lập mà không làm phương hại đến phần của các đồng tác giả khác thì tác giả đó có đầy đủ các quyền nhân thân và quyền tài sản đối với phần riêng biệt đó.

• Tác giả không đồng thời là chủ sở hữu quyền tác giả: Trường hợp việc sáng tạo tác phẩm theo nhiệm vụ được giao, theo hợp đồng giao việc từ cơ quan, tổ chức thì quyền tài sản thuộc về cơ quan, tổ chức giao việc, còn quyền nhân thân thuộc về các đồng tác giả. Các đồng tác giả có quyền nhận thù lao, nhuận bút do cơ quan, tổ chức giao việc. Chủ sở hữu quyền tác giả là người được tác giả chuyển giao quyền thì các đồng tác giả nắm giữ một hoặc một số quyền nhân thân, quyền tài sản theo thỏa thuận. Bên cạnh đó, đặc biệt đối với quyền đặt tên cho tác phẩm và quyền công bố tác phẩm là quyền nhân thân, các đồng tác giả có thể thỏa thuận với chủ sở hữu quyền tác giả về việc ai nắm giữ quyền nà

Đồng thời, theo Khoản 3 Điều 12a Luật Sở hữu trí tuệ, việc thực hiện quyền nhân thân và quyền tài sản đối với tác phẩm có đồng tác giả phải có sự thỏa thuận của các đồng tác giả, trừ trường hợp tác phẩm có phần riêng biệt có thể tách ra sử dụng độc lập mà không làm phương hại đến phần của các đồng tác giả khác hoặc luật khác có quy định khác.

3. Dịch vụ pháp lý hỗ trợ về chuyển nhượng quyền tác giả với tác phẩm của  Công ty Phát triển Bản quyền Việt Nam VCD

Với đội ngũ chuyên gia pháp lý nhiều kinh nghiệm, VCD tự tin trong việc hỗ trợ Khách hàng về các vấn đề liên quan tới lĩnh vực sở hữu trí tuệ nói chung và các tranh chấp, yêu cầu của khách hàng về chuyển nhượng quyền tác giả với tác phẩm nói riêng. Với phương châm luôn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Khách hàng, VCD  cố gắng và đảm bảo hỗ trợ Khách hàng và triển khai công việc một cách nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả nhất, thường xuyên báo cáo tiến trình vụ việc cũng như đưa ra kế hoạch hành động tiếp theo để Khách hàng có thể dễ dàng theo dõi và đánh giá kết quả công việc. Khách hàng hoàn toàn có thể tin tưởng và an tâm khi sử dụng dịch vụ pháp lý hỗ trợ của VCD.

Trên đây là bài viết “Trường hợp nào được coi là đồng tác giả? Đồng tác giả có những quyền nào?”. Chúng tôi hy vọng bài viết này có ích với các bạn.

Trân trọng,